Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκαν από χθες (6/9) από το υπουργείο Εσωτερικών τα νομοσχέδια τα οποία μεταξύ άλλων προνοούν το δικαίωμα ψήφου σε όσα άτομα συμπληρώσουν το 17ο έτος της ηλικίας τους αλλά και την αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους.

Ειδικότερα, τα νομοσχέδια αποσκοπούν:

(α) στη μείωση του ηλικιακού ορίου για το δικαίωμα του εκλέγειν στα 17 έτη, ώστε το εν λόγω δικαίωμα να δοθεί σε περισσότερους πολίτες της Δημοκρατίας, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες. 

(β) στην αυτόματη εγγραφή στον μόνιμο εκλογικό κατάλογο για πολίτες της Δημοκρατίας, οι οποίοι συμπληρώνουν το 17ο έτος της ηλικίας τους, διαμένουν σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχει το Σύστημα Αρχείου Πληθυσμού στις περιοχές που η Κυβέρνηση της Δημοκρατίας ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, και κατέχουν δελτίο ταυτότητας της Δημοκρατίας, το οποίο εκδόθηκε από το Σύστημα Αρχείου Πληθυσμού και βρίσκεται σε ισχύ. 

Πάντως δεν είναι η πρώτη φορά που θα υπάρξει μείωση του ηλικιακού ορίου για το δικαίωμα του εκλέγειν καθώς από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι και το 1996 το δικαίωμα του εκλέγειν το είχαν όσοι συμπλήρωσαν το 21ο έτος της ηλικίας του. 

Ακολούθως μετά από Τροποποίηση του Συντάγματος το δικαίωμα του εκλέγειν επιτράπηκε από τα 18 έτη ενώ ο στόχος που υπάρχει τώρα είναι το δικαίωμα του εκλέγειν αρχής γενομένης από τις Βουλευτικές του 2026 να το αποκτήσουν όσοι συμπληρώνουν το 17ο έτος της ηλικίας τους. 

Σημειώνεται ότι για να επιτραπεί η ψήφος από τα 17 έτη θα πρέπει η Βουλή να προχωρήσει με την Δέκατη Ένατη Τροποποίηση του Συντάγματος για την οποία απαιτείται να συναινέσουν τα 2/3 της Βουλής και συγκεκριμένα 37 Βουλευτές. 

Αρμόδιες πηγές από το Υπουργείο Εσωτερικών ανέφεραν πάντως στην Offsite News ο στόχος που υπάρχει είναι αφού τελειώσει η δημόσια διαβούλευση τα νομοσχέδια να προωθηθούν άμεσα στην Νομική Υπηρεσία για Νομοτεχνικό έλεγχο και ακολούθως μέσω της τελικής έγκρισης από το υπουργικό Συμβούλιο να σταλούν για ψήφιση στην Βουλή πριν το τέλος του έτους. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι για το δικαίωμα ψήφου από την ηλικία των 17 είχαν κατατεθεί σχετικές προτάσεις νόμου από τον Αβέρωφ Νεοφύτου από τον Ιούνιο του 2023 με την πρώτη συζήτηση για το θέμα να πραγματοποιείται ήδη στην αρμόδια επιτροπή Εσωτερικών τον περασμένο Μάρτιο. Στην συνεδρίαση της Επιτροπής μάλιστα φάνηκε να υπάρχει συναντίληψη για ψήφιση των προτάσεων νόμου. 

Αναφορά στην ψήφο από τα 17 έτη έκανε για πρώτη φορά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης στον ετήσιο προγραμματισμό διακυβέρνησης για το 2024 στις 29 Ιανουαρίου με τις αλλαγές αυτές να συμπεριλαμβάνονται στις 88 δράσεις της Κυβέρνησης για το 2024. 

Πως θα γίνεται η αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους 

Σημειώνεται ότι βάσει των προωθούμενων αλλαγών οι εκλογείς θα εγγράφονται στον εκλογικό κατάλογο με βάση την καταχωρημένη διεύθυνσή τους στο Σύστημα Αρχείου Πληθυσμού. 

Ο οικείος Έπαρχος θα ενημερώνει άμεσα γραπτώς κάθε εκλογέα που εγγράφεται στον εκλογικό κατάλογο, αναφέροντας τη διεύθυνση κατοικίας βάσει της οποίας έχει εγγραφεί. Κάθε εκλογέας εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο θα υποχρεούται όπως, σε περίπτωση που η διεύθυνση βάσει της οποίας έχει γίνει η εγγραφή του στον εκλογικό κατάλογο είναι διαφορετική από τη διεύθυνση της κατοικίας του ή σε περίπτωση αλλαγής της διεύθυνσης της κατοικίας του, υποβάλει, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία της αλλαγής, αίτηση στον οικείο Έπαρχο, για διόρθωση του εκλογικού καταλόγου. 

Η διαδικασία για διόρθωση του εκλογικού καταλόγου λόγω αλλαγής της διεύθυνσης της κατοικίας εκλογέα, δεν θα εφαρμόζεται για περίοδο ενός χρόνου πριν τη διενέργεια των γενικών εκλογών ανάδειξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με εξαίρεση τις περιπτώσεις νέων εγγραφών. 

Το κριτήριο της εξάμηνης παραμονής στη Δημοκρατία που ισχύει αυτή τη στιγμή, παύει να υφίσταται, καθώς ο έλεγχος κατά πόσο πληρείται ή όχι, προϋποθέτει την υποβολή αποδεικτικών στοιχείων από την πλευρά του πολίτη, γεγονός που αντιστρατεύεται την αυτόματη εγγραφή. Αντί αυτού, υιοθετούνται ως κριτήρια η καταχωρημένη στο Σύστημα Αρχείου Πληθυσμού διεύθυνση στις ελεύθερες περιοχές και δελτίο ταυτότητας της Δημοκρατίας σε ισχύ. 

Σημειώνεται ότι η αυτόματη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο αφορά μόνο τους Κύπριους πολίτες για τον μόνιμο εκλογικό κατάλογο και δεν επεκτείνεται στον ειδικό εκλογικό κατάλογο των Ευρωπαίων Πολιτών για τις Εκλογές Ανάδειξης Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τον ειδικό εκλογικό κατάλογο των Ευρωπαίων Πολιτών για τις Εκλογές Ανάδειξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι εξακολουθούν να απαιτούν την υποβολή σχετικής αίτησης με την προσκόμιση των στοιχείων που καθορίζονται στην κείμενη εκλογική νομοθεσία. 

Τέλος και τα Εκλογικά Βιβλιάρια

Στο μεταξύ μέσα από τις αλλαγές προκύπτει και κατάργηση των εκλογικών βιβλιαρίων των οποίων η χρησιμότητα έχει περιοριστεί με την τροποποίηση της εκλογικής νομοθεσίας που προνοεί τη χρήση του δελτίου πολιτικής ταυτότητας ως μέσο ταυτοποίησης του εκλογέα. 

Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η κατάργηση του εκλογικού βιβλιαρίου θα μειώσει το διοικητικό κόστος, καθώς δεν θα απαιτείται πλέον η εκτύπωση τους, η μεταφορά τους στους Κοινοτάρχες για παραλαβή από τους εκλογείς, η επιστροφή των αζήτητων βιβλιαρίων στις Επαρχιακές Διοικήσεις και η αποθήκευσή τους.

Με τα τροποποιητικά νομοσχέδια καταργείται η έκδοση εκλογικού βιβλιαρίου για νέες εγγραφές στον εκλογικό κατάλογο ή επανέκδοσή του σε περίπτωση φθοράς ή απώλειας, αλλά παραμένει ως αποδεκτό έγγραφο ταυτοποίησης για όσους εκλογείς είναι ήδη κάτοχοι εκλογικού βιβλιαρίου.

 Όπως αναφέρεται, με την εν λόγω ρύθμιση, αποφεύγεται το ενδεχόμενο σύγχυσης σε εκλογείς μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι συνήθισαν να ψηφίζουν προσκομίζοντας εκλογικό βιβλιάριο, παραμένει ως μορφή ταυτοποίησης το βιβλιάριο στη μεγάλη μάζα των εκλογέων, φθίνοντας σταδιακά, ενώ, ταυτόχρονα, επιτυγχάνεται ο στόχος της μείωσης του διοικητικού κόστους με τη μη έκδοση νέων εκλογικών βιβλιαρίων ή επανέκδοση παλαιών λόγω φθοράς ή απώλειας.

Με τα τροποποιητικά νομοσχέδια προστίθεται ως εναλλακτικό έγγραφο ταυτοποίησης η άδεια οδήγησης, η οποία φέρει φωτογραφία και σε αυτή αναγράφεται ο αριθμός δελτίου ταυτότητας του πολίτη, γεγονός το οποίο επιτρέπει την εύκολη ταυτοποίηση στο εκλογικό κέντρο, με δεδομένο ότι οι εκλογείς εμφανίζονται στο απόσπασμα εκλογικού καταλόγου του κέντρου με αύξοντα αριθμό ταυτότητας. 

Έχοντας υπόψη το γεγονός ότι οι παλαιού τύπου άδειες οδήγησης λήγουν στην ηλικία των 70 ετών, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η ταυτοποίηση του εκλογέα με παλιές φωτογραφίες, στα νομοσχέδια προνοείται ως μέσο ταυτοποίησης οι άδειες οδήγησης νέου τύπου (με τη μορφή κάρτας ταυτότητας), ο τύπος των οποίων καθορίζεται στο Διάταγμα του Εφόρου Μηχανοκινήτων Οχημάτων, με ημερομηνία 22.11.2012 με αρ. Κ.Δ.Π. 489/2012. 

Στέλιος Στυλιανού