Αιφνιδιαστική ισχυρή παρέμβαση έκανε η ΕΕ στην Πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό στην Γενεύη μέσω κοινής επιστολής (είδε αναλυτικά πιο κάτω) του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Προέδρου της Κομισιόν προς τον ΓΓ ΟΗΕ και με κοινοποίηση προς τους δύο ηγέτες. 

Η ΕΕ, μέσω της επιστολης της, για πρώτη φορά τοποθετείται ξεκάθαρα ως προς την επιδιωκόμενη λύση του Κυπριακού, ότι αυτή πρέπει να συνάδει με τα ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ, με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο καθώς επίσης και ότι το Κυπριακό αποτελεί βασικό σημείο στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας. 

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΜΕΡΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ <<<

Η επιστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αιφνιδίασε την Τ/κ πλευρά αλλά και την Άγκυρα, η οποία δεν ανέμενε μια τέτοια είδους ξεκάθαρη και ισχυρή παρέμβαση από πλευράς των Βρυξελλών στο ζήτημα του Κυπριακού. Αυτό που ιδιαίτερα «ενόχλησε» Άγκυρα και Τ/κ πλευρά είναι οι ξεκάθαρες αναφορές για λύση η οποία θα είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.  Με το πέρας του δείπνου ο Τ/κ ηγέτης απέφυγε να επανάλαβει το αφήγημα περί λύσης δύο Κρατών και επικεντρώθηκε στο σημείο περί «κουλτούρας συνεργασίας». 

>>> Διαβάστε επίσης: Κοινή επιστολή σε Γκουτέρες από Αντόνιο Κόστα - Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν <<<<

Να σημειωθεί ότι το χθεσινό δείπνο αποτελούσε προεργασία της σημερινής επίσημης πενταμερούς διάσκεψης, η οποία θα λάβει χώρα σήμερα στις 12:00 το μεσημέρι (13:00 ώρα Κύπρου) στο Palais des Nations στην Γενεύη. Προηγουμένως θα προηγηθούν χωριστές συναντήσεις του Αντόνιο Γκουτέρες με τις 5 αντιπροσωπείες κατά τις οποίες αναμένεται ότι όλες οι πλευρές θα παραθέσουν τις θέσεις τους για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. 

Πάντως, όπως διαφαίνεται στόχο του Αντόνιο Γκουτέρες θα είναι η συντήρηση διαλόγου έστω και μέσω μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).

Game changer η επιστολή από ΕΕ

Όπως αναφέραμε πιο πάνω πάντως το σημαντικό σημείο που βγήκε από την πρώτη μέρα της διάσκεψης στην Γενεύη ήταν η επιστολή από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία ουσιαστικά άλλαξε το παιχνίδι. Μάλιστα σύμφωνα με διπλωματικές πηγές για να αποδώσει η προσπάθεια αυτή φαίνεται ότι υπήρξε έντονη κινητικότητα το τελευταίο διάστημα και δεν ήταν προϊον της χθεσινής μέρας. 

Την ίδια ώρα το έντονο ενδιαφέρον της ΕΕ φαίνεται και από το γεγονός ότι τόσο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα όσο και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκης Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 

Μάλιστα όπως τόνισε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος η επιστολή Κόστα και  φον ντερ Λάιεν απεστάλη κατόπιν πρωτοβουλίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και πρόκειται για μια κίνηση υψηλής σημασίας και αξίας τόσο ως προς τη χρονική στιγμή, αλλά και ως προς το περιεχόμενο και τα μηνύματα που αυτή περιέχει.

Όπως τόνισε ο Εκπρόσωπος αποτελεί επί της ουσίας μια ουσιαστική παρέμβαση της ΕΕ σε μια κρίσιμη στιγμή και αποτελεί συνέχεια της δεδηλωμένης πρόθεσης της ΕΕ να είναι παρούσα σε αυτή την πολυμερή διάσκεψη, αλλά και να διαδραματίσει εκείνο τον ρόλο που της αναλογεί.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές τα σημαντικότερα σημεία που περιέχονται στην επιστολή είναι τα εξής:

• Επαναβεβαίωση της προσήλωσης της ΕΕ στην επανένωση της Κύπρου, εντός του πλαισίου των ΗΕ, στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και σύμφωνα με τις αρχές, τις αξίες και τις νομοθεσίες της ΕΕ.
• Ικανοποίηση που η συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου οδήγησε στη συνέχεια του διαλόγου μεταξύ των ηγετών. 
• Εκφράζουν την ελπίδα η πολυμερής διάσκεψη της Γενεύης να επιφέρει περαιτέρω πρόοδο και να ανοίξει τον δρόμο για την επανέναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων.
• Ετοιμότητα ΕΕ να διαδραματίσει το ρόλο της, να συμβάλει ενεργά και να κλιμακώσει τις προσπάθειές της για τη στήριξη της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών. 
• Ευχαριστίες για το ουσιαστικό έργο των Ηνωμένων Εθνών και προσβλέπουν στη συνέχιση της συνεργασίας ΕΕ-ΗΕ σε ένα τόσο σημαντικό θέμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στο συμφωνημένο πλαίσιο όπως καθορίζεται από τα ψηφίσματα του ΣΑΗΕ.

Σημειώνεται μάλιστα ότι ο Αντόνιο Κόστα προτού αποσταλεί η επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ ενημέρωσε τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για τα όσα ανέφερε στον Αντόνιο Γκουτέρες κατά την τηλεφωνική τους επικοινωνία. 

Συγκεκριμένα σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ό Αντόνιο Κόστα επίσημανε στον Αντόνιο Γκουτέρες ότι το Κυπριακό ζήτημα είναι ένα Ευρωπαϊκό ζήτημα και ότι η ΕΕ είναι πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος,εντός του πλαισίου του ΟΗΕ για μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο. Παράλληλα επισήμανε ότι η Τουρκία πρέπει να ευθυγραμμιστεί με το πλαίσιο του ΣΑΗΕ.

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασε επίσης την θέση προς τον ΓΓ του ΟΗΕ ότι η ΕΕ δεν μπορεί να αποδεχθεί τη θέση για τη λεγόμενη "λύση δύο κρατών επισημαίνοντας ότι ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί μέρος του στρατηγικού συμφέροντος της ΕΕ όπως ασφαλώς και μια σταθερή, ανεξάρτητη, ειρηνική και πλήρως λειτουργική Κύπρος ως κράτος μέλος της ΕΕ. Τέλος έστειλε το μήνυμα ότι το Κυπριακό το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. 

Δεν είπε λέξη για δύο κράτη ο Τατάρ

Στα αξιοσημείωτα της χθεσινής πρώτης μέρας της διάσκεψης πάντως είναι και το γεγονός ότι ο Κατοχικός ηγέτης σε δηλώσεις του μετά το τέλος της συνάντησης δεν είπε λέξη για τα δύο Κράτη. 

>>> Διαβάστε επίσης: Τατάρ: Ήταν καλή η συζήτηση - Προϋπόθεση να διευρυνθεί η κουλτούρα συνεργασίας <<<

Μάλιστα ο Ερσίν Τατάρ σημείωσε ότι είναι προϋπόθεση να διευρυνθεί η κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών. 

«Το δείπνο ήταν καλό. Η συζήτηση ήταν καλή. Το Κυπριακό είναι ένα παλιό ζήτημα. Ένας ΟΗΕ που μπορεί να λύσει τόσα προβλήματα στον κόσμο θα πρέπει να δει και το Κυπριακό θετικά. Τουλάχιστον την προσέγγιση και την συνεργασία και των δύο πλευρών. Η συνεργασία είναι αυτή στην οποία εστιάζουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ερσίν Τατάρ. 

Το ολιγόλεπτο τετ α τετ Χριστοδουλίδη - Φιντάν μετά το δείπνο

Στα σημαντικά σημεία της πρώτης μέρας κατάγραφεται πάντως και η ολιγόλεπτη συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν που είχε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Συγκεκριμένα μετά την ολοκλήρωση του δείπνου οι δύο παρέμειναν στην αίθουσα για περίπου είκοσι λεπτά. O Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συνοδευόυαν από τον διαπραγματευτή Μενέλαο Μενελάου ενώ ο Χακάν Φιντάν έμεινε στην αίθουσα με τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι.

>>> Διαβάστε επίσης: Ολιγόλεπτο τετ α τετ Χριστοδουλίδη - Φιντάν μετά το δείπνο <<<<

Μάλιστα οι δύο στην συνέχεια αναχώρησαν σχεδόν ταυτόχρονα από την αίθουσα του δείπνου χωρίς να προβούν σε δηλώσεις. Πάντως από πλευράς Κυβέρνησης σημειώνεται ότι η συνάντηση ήταν κοινωνικού χαρακτήρα και δεν υπήρξε συζήτηση για την ουσία του Κυπριακού.

Το σημερινό πρόγραμμα της διάσκεψης

Μετά την χθεσινή(17/3) πρώτη μέρα καθοριστική για τα επόμενα βήματα του Κυπριακού θεωρείται η σημερινή επίσημη διάσκεψη η οποία θα λάβει χώρα σήμερα στις 12:00 το μεσημέρι (13:00 ώρα Κύπρου) στο Palais des Nations στην Γενεύη. Προηγουμένως θα προηγηθούν χωριστές συναντήσεις του Αντόνιο Γκουτέρες με τις 5 αντιπροσωπείες.

Η μορφή της συνάντησης είναι Επικεφαλής Αντιπροσωπείας συν πέντε. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα συνοδεύσουν στην Ολομέλεια, ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς, Μενέλαος Μενελάου, η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μαριλένα Ραουνά, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, η Εισαγγελέας της Δημοκρατίας Μαίρη-Ανν Σταυρινίδου και ο νομικός Αχιλλέας Αιμιλιανίδης

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω ο Αντόνιο Γκουτέρες προγραμματίζει να πραγματοποιήσει διμερείς συναντήσεις ξεκινώντας στις 09:00 π.μ. (10:00 ώρα Κύπρου) στο Ξενοδοχείο Intercontinental. Η μορφή των διμερών συναντήσεων με τον Γενικό Γραμματέα θα είναι επικεφαλής της αντιπροσωπείας συν πέντε. 

Στη διμερή συνάντηση τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, θα συνοδεύσουν ο Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μαριλένα Ραουνά, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς, Μενέλαος Μενελάου, και ο  Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Τάσος Τζιωνής.

Η διμερή συνάντηση Χριστοδουλίδη και Γκουτέρες θα είναι η τελευταία χρονικά και έχει προγραμματιστεί για τις  10:45 (11:45 ώρα Κύπρου). Παράλληλα ο Νίκος Χριστοδουλίδης προηγουμένως θα έχει συνάντηση με τον Υφυπουργό Ευρώπης του Ηνωμένου Βασιλείου, Στίβεν Ντάουτι.

Προσπάθεια για συντήρηση του διαλόγου μέσω ΜΟΕ

Σημειώνεται πάντως ότι η προσπάθεια του Αντόνιο Γκουτέρες είναι να μην κηρυχθεί αδιέξοδο κατά την σημερινή Ολομέλεια και δεν αποκλείεται σε μια προσπάθεια διατήρησης της κινητικότητας να βάλει στο τραπέζι συγκεκριμένα ΜΟΕ. 

Άλλωστε ούτε η ΕΕ φαίνεται να είναι αρνητική σε ένα ενδεχόμενο να κατατεθούν στο τραπέζι συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης τονίζοντας ωστόσο ότι αυτή είναι μια επιλογή εάν δεν επαναρχίσουν οι συνομιλίες για να υπάρξει μια συνέχεια έτσι ώστε να οδηγηθούμε στις συνομιλίες.

Σημειώνεται πάντως ότι η Πενταμερής Διάσκεψη συνεχίζεται και σήμερα με τρία σενάρια να βρίσκονται στο τραπέζι.

Πρώτο, να αποφασιστεί η επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που έχουν διακοπεί στο Κραν Μοντανά το 2017. Το σενάριο ωστόσο δεν συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες εξαιτίας και της στάσης Άγκυρας και Τ/κ πλευράς.

Δεύτερο, να αποφασιστεί ένα οδικός χάρτης μέσα από διάφορα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με χρονοδιάγραμματα με στόχο οι συνομιλίες για το Κυπριακό να ξεκινήσουν σε κατοπινό στάδιο. Ανάμεσα στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν αποκλείεται να είναι και η συμφωνία για διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης η οποία παραμένει σε στασιμότητα μετά την Τριμερή της Νέας Υόρκης τον περασμένο Οκτώβριο. 

Τρίτο, ο Αντόνιο Γκουτέρες να αποφασίσει να κηρύξει αδιέξοδο εξαιτίας των διαφορετικών θέσεων των μερών και το Κυπριακό να μπει ξανά στον πάγο. 

Στέλιος Στυλιανού