Για τις ενέργειες που γίνονται από πλευράς υπουργείου Παιδείας για την ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία αλλά και την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας μίλησε στην Offsite News η Δρ. Παυλίνα Χατζηθεοδούλου,  Προϊσταμένη Τομέα Επιμόρφωσης Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Όπως αναφέρει η Δρ Χατζηθεοδούλου σύμφωνα με το κυπριακό Σύνταγμα, όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην υποχρεωτική εκπαίδευση και την επιτυχία μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξαρτήτως καταγωγής ή συνθηκών.

Για να διασφαλίζεται το δικαίωμα αυτό, έχει διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο πλάνο που περιλαμβάνει τρία στάδια: την υποδοχή, τη μεταβατική περίοδο και την τελική ένταξη τους στη γενική τάξη.

Στάδιο Υποδοχής

Σύμφωνα με την κ.Χατζηθεοδούλου, το πρώτο στάδιο της υποδοχής αφορά τις πρώτες εβδομάδες φοίτησης ενός παιδιού σε σχολείο της περιοχής του. Για την υποστήριξη αυτής της διαδικασίας έχουν αναπτυχθεί οδηγοί υποδοχής, οι οποίοι εξηγούν στα παιδιά τη γλώσσα «επιβίωσης» που θα χρειαστούν για την καθημερινή τους επικοινωνία και τα καθοδηγούν για τη γνωριμία με τους χώρους και τις λειτουργίες του σχολείου. Έχουν επίσης πραγματοποιηθεί σεμινάρια για τους βοηθούς διευθυντές της Μέσης Εκπαίδευσης, οι οποίοι αναλαμβάνουν την υποστήριξη των νέων μαθητών στο στάδιο αυτό, σημείωσε.

Στάδιο Μεταβατικής Περιόδου

Το δεύτερο στάδιο αφορά την μεταβατική περίοδο, όπου σύμφωνα με την ίδια, διαρκεί δύο χρόνια και τα παιδιά εντάσσονται σε μια γενική τάξη όπου παρακολουθούν εντατικά μαθήματα γλώσσας. Στο γυμνάσιο, 20 από τις 36 διδακτικές ώρες αφιερώνονται στη διδασκαλία της γλώσσας και στις 5 ώρες γίνεται ενισχυτική διδασκαλία σε μαθήματα όπως τα μαθηματικά και η φυσική για την κατανόηση της χρήσης της γλώσσας στα συγκεκριμένα μαθήματα. Στο δεύτερο χρόνο τα παιδιά έχουν 14 ώρες γλώσσα και 5 ώρες για τα υπόλοιπα μαθήματα

Μετά την ολοκλήρωση της μεταβατικής περιόδου, τα παιδιά φτάνουν σε επίπεδο Β1, το οποίο αντιστοιχεί σε επίπεδο ανεξάρτητου χρήστη στο πλαίσιο όσον αφορά την γλώσσα.  Στο στάδιο αυτό, η έμφαση δίνεται στην ενίσχυση της γλώσσας ώστε τα παιδιά να μπορούν να ανταποκριθούν στα βασικά μαθήματα του σχολικού προγράμματος.

Στάδιο Ολοκλήρωσης της Ένταξης στη Γενική Τάξη

Αφού ολοκληρώσουν το στάδιο της ολοκλήρωσης της ένταξης τους στην Γενική τάξη  έχουν την υποστήριξη έξι διδακτικών περιόδων στα ελληνικά. Σε πολλά σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα δράσης, υπάρχει και δεύτερος εκπαιδευτικός στην τάξη για τη στήριξη των μαθητών στη χρήση της ακαδημαϊκής γλώσσας. 

Η Διδασκαλία της Ελληνικής στη Δημοτική Εκπαίδευση

Στο Δημοτικό σχολείο ανέφερε, πραγματοποιούνται εντατικά μαθήματα γλώσσας που διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος του σχολείου και την τάξη. Συγκεκριμένα, το 80% των μαθητών που μαθαίνουν ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα βρίσκονται στην πρώτη ή τη δευτέρα τάξη. Στην πρώτη τάξη, όλα τα παιδιά μαθαίνουν τον μηχανισμό της ανάγνωσης, εξοικειώνονται με το λεξιλόγιο και τις δομές του λόγου. Αυτό ισχύει τόσο για τους φυσικούς ομιλητές όσο και για τους μετανάστες, οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα της γλώσσας και λαμβάνουν ώρες ενίσχυσης.Η κατάκτηση των επιπέδων γλωσσομάθειας είναι πιο αργή.

Συγκεκριμένα, στα δύο χρόνια που παρέχεται στήριξη, τα μισά παιδιά κατακτούν το επίπεδο Β1 του ανεξάρτητου χρήστη, ενώ το σύνολο των παιδιών κατακτά το επίπεδο αυτό πριν από την αποχώρησή τους από το Δημοτικό, με έλεγχο που πραγματοποιείται στο τέλος της 6ης τάξης. 

Στα δύο χρόνια ενίσχυσης, το πρώτο χρόνο δουλεύεται το επίπεδο Α1, το οποίο είναι το πρώτο επίπεδο του βασικού χρήστη, και το δεύτερο χρόνο το επίπεδο Α2. Ωστόσο, σχεδόν τα μισά παιδιά, λόγω της εξοικείωσης τους με τη γλώσσα, εντάσσονται στην γενική τάξη και κατακτούν το επίπεδο Β1, ξεπερνώντας έτσι τον αρχικό στόχο. Μετά το τέλος του Δημοτικού, όλα τα παιδιά κατακτούν το επίπεδο αυτό, σημείωσε.

Πρόσθεσε πως η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας είναι ενσωματωμένη ως δεύτερης μέσα στο πρόγραμμα του σχολείου. Υπάρχει επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας από το νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο.

Έχουν δημιουργηθεί βιβλία προσαρμοσμένα στο κυπριακό συγκείμενο για τα επίπεδα Α1 και Α2 στο Δημοτικό. Στο Γυμνάσιο, υπάρχει ήδη υλικό για το επίπεδο Β1, ενώ τώρα ανέφερε παράγεται και υλικό για τα μαθήματα Ιστορίας και Πολιτισμού, καθώς τα μεγαλύτερα παιδιά, όπως αυτά του Γυμνασίου, προετοιμάζονται για το μάθημα της Ιστορίας και μαθαίνουν τα δεδομένα της Κύπρου, προκειμένου να ενταχθούν ομαλά στο μάθημα. 

Επίσης, πραγματοποιούνται ώρες υποστήριξης σε μικρές ομάδες για τα μαθήματα των Μαθηματικών και της Φυσικής, ενισχύοντας έτσι την προετοιμασία των μαθητών για τις εξετάσεις της Γ΄ Γυμνασίου την επόμενη χρονιά. 

Τέλος η κ. Χατζηθεοδούλου αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. ‘’Η μεγάλη μας πρόκληση είναι η ένταξη των παιδιών στην γενική τάξη μετά τη φοίτηση τους στις τάξεις ενισχυτικής διδασκαλίας. Δηλαδή, όταν πρέπει πλέον να σταθούν στα πόδια τους και να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα σε μαθήματα όπως η Φυσική, η Γεωγραφία και η Ιστορία, καθώς και να αλληλεπιδράσουν με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους’’. 

Επίσης, μια άλλη μεγάλη πρόκληση είναι τα ασυνόδευτα παιδιά. Αυτά, που φτάνουν στην ηλικία των 15-16, έχουν περάσει μια περίοδο μεγάλης ασυνέχειας στη φοίτησή τους στο σχολείο, και αποτελούν μια ιδιαίτερα ανομιογενή ομάδα, γεμάτη θυμό και με πολλά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. 

Παράλληλα ανέφερε, ‘’πρέπει να δούμε ποια οδό εκπαίδευσης ή επαγγελματικής αποκατάστασης θα ακολουθήσουν. Διάφορες δράσεις πραγματοποιούνται, και είμαστε σε επικοινωνία με την Υπηρεσία και το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, το οποίο είναι και ο κηδεμόνας τους. Το καλοκαίρι είχαμε οργανώσει θερινά μαθήματα γλώσσας για να παρακολουθήσουν τα παιδιά και να μπορέσουν, όσα επιθυμούν, να εγγραφούν σε κάποιο σχολείο. Έχουμε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας στην Ελλάδα, το οποίο δίνει πιστοποίηση ελληνομάθειας.

Επιπλέον όπως σημείωσε έχει εγκριθεί από την Υπουργό ότι τα παιδιά που παρακολουθούν μαθήματα, είτε σε κρατικά ινστιτούτα είτε σε άλλες δομές, και είναι άνω των 16 ετών να μπορούν να επιχορηγηθούν για να δώσουν τις εξετάσεις ελληνομάθειας και να μπορέσουν να εργοδοτηθούν, καθώς η νομοθεσία τώρα προβλέπει πρόνοια για την ελληνομάθεια. Αξιοποιούμε επίσης ευρωπαϊκά έργα από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωτικού Ταμείου, κατέληξε. 

Δέσποινα Παντέλα