Στις 15 Νοεμβρίου 1983, ο Ραούφ Ντενκτάς σε μία ιστορική όπως χαρακτηρίστηκε ομιλία ανακήρυσσε την ίδρυση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου». Τον Απρίλιο του 2025 μετά από μία περιπέτεια 42 χρόνων ο υιός Ντενκτάς, κήρυξε το τέλος της ουτοπίας, σοκάροντας την τουρκική πολιτική σκηνή, προτείνοντας αναγνώριση από την Τουρκία της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ψευδοκράτους. Το γεγονός αυτό φαίνεται ότι ανοίγει παράθυρο για την Τουρκική πλευρά να αναζητήσει νέες επιλογές λύσης που δεν θα είναι κατ΄ανάγκη αυτό που ονειρευόμασταν, αλλά σίγουρα θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένες γι αυτές…

Γράφει ο Λοϊζος Αντωνίου

Οι ψευδαισθήσεις κατέρρευσαν όταν πολύ πρόσφατα τρεις χώρες μέλη του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών, (Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν), προχώρησαν στη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Τις αλυσιδωτές αντιδράσεις πυροδότησε η απόφαση των κρατών της Κεντρικής Ασίας να αναπτύξουν τις σχέσεις τους με την Ευρωπαική Ένωση, γεγονός που τις υποχρέωσε μετά από παρέμβαση των Βρυξελών πίσω από την οποία βρισκόταν μία Ελληνική και Κυπριακή συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια, να ανοίξουν πρεσβεία στη Λευκωσία. Η απόφαση έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία (που δεν ήταν) στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό, και η αντιπολίτευση άδραξε την ευκαιρία να επιτεθεί στην Κυβέρνηση τόσο στην Άγκυρα όσο κυρίως στην κατεχόμενη Λευκωσία. Εάν το ψευδοκράτος δεν έχει καταφέρει να αναγνωριστεί από τον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών… που αλλού μπορεί να προσβλέπει; 

Ένας διαρκής αγώνας…

Πρόκειται για μία διελκυστίνδα δεκαετιών, με τεράστιο πολιτικό και διπλωματικό κόστος, γιατί η μεν τουρκική πλευρά, διεκδικούσε και συνεχίζει να διεκδικεί σε κάθε βήμα, σε κάθε χώρα, σε κάθε ευκαιρία αναβάθμιση, κι εμείς να κυνηγούμε να αποτρέψουμε τις προσπάθειες τους. Τα πρώτα χρόνια μάλιστα μετά το 1983 η αναγνώριση του ψευδοκράτους από μερίδα κρατών φαινόταν αναπότρεπτη, παρά τα ισχυρά ψηφίσματα που πετύχαμε. Σχεδόν αμέσως μάλιστα εκτός από την Τουρκία, η λεγόμενη «ΤΔΒΚ», αναγνωρίστηκε  από το Μπαγκλαντές, το οποίο όμως στη συνέχεια ήρε την αναγνώριση. Αναγνωρίστηκε και από τον Οργανισμό Ισλαμικών Κρατών ως παρατηρητή;

Μετά το 2004 και την ένταξη πήραμε ανάσες αλλά δεν ήμασταν ποτέ βέβαιοι ότι δεν θα ξεπεταγόταν κάποια χώρα που θα προχωρούσε στην αναγνώριση. Αν και η έγκριση του σχεδίου Ανάν από την Τουρκική πλευρά, απέδωσε πλεονεκτήματα για του τκ όπως τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, ταυτότητες και άλλα, πάντοτε ότι δινόταν ήταν υπό αυστηρές προϋποθέσεις που δεν ξεπερνούσαν τα όρια. Γι αυτό και όπως πρόσφατα είπε  ο πρώην ηγέτης των Τκ Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, «…βιώνουμε έναν μηδενισμό στον κόσμο», με σοβαρό κόστος για τους πολίτες.

Από τον Ραούφ στον Σερντάρ

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις ο απαξιωμένος τα τελευταία χρόνια Σερντάρ Ντενκτάς, βρήκε την ευκαιρία να επανέλθει στο πολιτικό σκηνικό με μία ρηξικέλευθη πρόταση: Η Τουρκία να αναγνωρίσει την αδυναμία της να αναβαθμίσει το ψευδοκράτος και να αναγνωρίσει ταυτόχρονα με την «ΤΔΒΚ» και την Κυπριακή Δημοκρατία. Μετά τις πρώτες αντιδράσεις στην πρόταση Ντενκτάς το θέμα δεν επανήλθε στο προσκήνιο. Ωστόσο αν θεωρήσουμε ότι ο Σερντάρ έριξε ένα σπόρο, δεν μπορούμε να αποκλείουμε στο μέλλον να δούμε πτυχές  αυτής της πρότασης να πέφτουν στο τραπέζι. Άλλωστε στην πρόσφατη διπλωματική ιστορία υπήρξαν ανάλογα παραδείγματα, όπως πχ η συμφωνία Ισραήλ- Λιβάνου, όπου ενώ οι δύο χώρες ευρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση συμφώνησαν για τα θαλάσσια τους σύνορα.

Ας μην ξεχνάμε ότι  σχετική πρόταση έχει καταθέσει η ελληνική πλευρά προς την Τουρκία, ενώ μία τέτοια πρόταση θα μπορούσε να εξεταστεί στο πλαίσιο της κλιμακωτής λύσης τη στιγμή μάλιστα που η αντιπολίτευση στα κατεχόμενα δεν αντέδρασε αρνητικά. Προκύπτουν λοιπόν διάφορα ερωτήματα για την Ελληνική πλευρά: Σε περίπτωση που προταθεί αναγνώριση από την Τουρκία της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς άρση αναγνώρισης του ψευδοκράτους… πως απαντούμε;  Μπορούμε να δεχτούμε μία κατάσταση όπου μία χώρα, έστω κι αν είναι η Τουρκία αναγνωρίζει δύο κυριαρχίες στο νησί; 

Κλείνουμε την πόρτα ή αναζητούμε αντιπροτάσεις; Κι αν η λογική λέει «το συζητούμε», ποιο θα είναι το αντάλλαγμα; Έδαφος; Ασφάλεια; Διεθνής αναγνώριση Τύμπου;  Μπορεί να υπάρξει σύνδεση με την Αμμόχωστο και παλαιότερες προτάσεις που κατατέθηκαν;

Γνωρίζοντας ότι η πρόταση Σερντάρ Ντενκτάς, ήδη έπεσε στο τραπέζι, ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε και την σχετική επεξεργασία ανταπάντησης…