Η συγκυρία είναι ευνοϊκή, τα γεγονότα δείχνουν να κινούνται προς τα εκεί, τα πρόσωπα στη σκηνή όμως δύσκολα θα επιβεβαιώσουν πως το Κυπριακό μπαίνει στη λογική της λύσης πακέτο με τα ελληνοτουρκικά και τη νέα Μέση Ανατολή.

Γράφει ο Λοίζος Αντωνίου 

Η μικρή εικόνα στο Κυπριακό είναι απογοητευτική. Στη συνάντηση Χριστοδουλίδη- Τατάρ, δεν κατέστη δυνατόν, να συμφωνηθεί το άνοιγμα ενός, οδοφράγματος. Η δε φρασεολογία εκατέρωθεν, εξακολουθεί να παραμένει ίδια τα τελευταία χρόνια, με την ελληνοκυπριακή πλευρά, να είναι αυτή που επιμένει σταθερά να κρατά τις πόρτες του διαλόγου ανοικτές. H δε επικείμενη επίσκεψη της κ. Ντε Κάρλο εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, δεν προδιαγράφει κάτι εξαιρετικό καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έρχεται να ακούσει κ.λπ. Τα συνήθη. Aν θα δούμε κάτι πιο συγκεκριμένο θα είναι στην πολυμερή διάσκεψη του Μαρτίου.

Εάν όμως κανείς κοιτάξει την Κύπρο από ψηλά και εστιάσει στους παράγοντες που παίζουν παραδοσιακά ρόλο στο Κυπριακό θα διαπιστώσει πως η προσπάθεια που θα γίνει μέσα στους επόμενους μήνες, θα είναι στο πλαίσιο ενός κόσμου που δεν υπήρχε το 2015 όταν άρχιζε ο τελευταίος διαπραγματευτικός κύκλος που οδήγησε στο Κραν Μοντανά.

Στην τουρκοκυπριακή πολιτική σκηνή φουντώνουν οι πληροφορίες για ένα νέο πρόσωπο, τον κ. Ερχιουμάν που έρχεται με νέα εικόνα και ατζέντα.

Στη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος του τελευταίου ενάμιση χρόνου, και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσσαντ, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα, η Ευρώπη αισθάνεται την απειλή του πολέμου και σχεδιάζει την απάντηση της, ενώ οι ΗΠΑ φαίνονται διατεθειμένες να επιστρέψουν και να καθορίσουν με το ειδικό τους βάρος τον νέο χάρτη ασφαλείας. 

Σε αυτή τη μεγάλη εικόνα, τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, αποτελούν ένα σημαντικό μέρος. Κι όπως μάλιστα αναφέρεται ευθέως πλέον σε διπλωματικούς κύκλους, θα ήταν ευχής έργον, μαζί να προωθούνταν οι λύσεις.

Στο Αιγαίο επικρατεί σχετική ηρεμία και ο διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας συνιστά ικανή επίφαση που επιτρέπει και στους δύο να επανέλθουν στο τραπέζι. Όπως επισημαίνει ο Υπ. Εξωτερικών της Ελλάδας, κ. Γεραπετρίτης, «…η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνέβαλε στην επανεκκίνηση των συζητήσεων και δημιουργεί καλύτερες συνθήκες για την πρόοδο τους».

Οι Αμερικανοί με τον απρόβλεπτο Πρόεδρο Τραμπ στο τιμόνι, είναι ικανοί για τα πάντα, αλλά αυτή τη φορά η Κύπρος δεν είναι αδιάφορη για αυτούς.

Ίσα-ίσα που δείχνουν να εννοούν την αναβάθμιση των σχέσεων μας και να αποδώσουν στη χώρα μας, ρόλο στο νέο σύστημα ασφαλείας της περιοχής. 

Αυτό μπορεί να είναι και το κλειδί στις επόμενες διεργασίες για το Κυπριακό καθώς όλοι γνωρίζουν πως το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά, προκλήθηκε λόγω της αδυναμίας των δύο πλευρών να συμφωνήσουν σε αυτό.

Η απούσα Ρωσία 

Παρά τα όσα λέγονται, στην πραγματικότητα η Ρωσία δεν είχε ποτέ μετά το 74, δημιουργικό ρόλο σε διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Ο ρόλος της ήταν άλλος. Ούτε ήταν στο σχέδιο Ανάν παρούσα με ιδέες ούτε βέβαια και στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν έκτοτε, ιδίως το 2015—17. Ως μέλος του ΣΑ ναι, εκεί έχει ρόλο. Αντίβαρο μάλλον σε πρωτοβουλίες που δεν επιθυμεί. 

Για την Κίνα ούτε λόγος. Αρκείται εδώ και δεκαετίες σε μία δήλωση μερικών γραμμών με τα τυπικά και παντοτινή κατάληξη τη φράση «Μία Κίνα- Μία Κύπρος». Για να αποκλείει αναγνώριση της Ταιβάν.

Το διπλωματικό αποτύπωμα

Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος, τα τελευταία χρόνια κερδίζουν διαρκώς έδαφος αξιοπιστίας και εν πρέπει να αγνοείται ότι τις επικείμενες διαπραγματεύσεις η Ελλάδα θα είναι μη Μόνιμο Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας το τρέχον έτος και το 2026, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2026, η Κύπρος θα προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για ιστορική συγκυρία…

Όλα δείχνουν ένα μεγάλο παζάρι

Όλα όσα περιγράψαμε πιο πάνω σε πολύ αδρές γραμμές, οδηγούν σε ένα μεγάλο κύκλο αλληλοεξαρτώμενων διαπραγματεύσεων που θα οδηγούν σε ένα νέο σύστημα ασφαλείας στην περιοχή, και θα παραπέμπει στην πολιτική της ανάσχεσης που εφάρμοζαν στο παρελθόν οι ΗΠΑ. Μόνο που τώρα τα πράγματα είναι κάπως πιο σύνθετα. Δεν είναι ο «κομμουνιστικός κίνδυνος» αλλά ο εξτρεμιστικός ισλαμισμός, και ο αλυτρωτισμός εθνοτήτων και φυλών, που υπονομεύει συστηματικά τα ευάλωτα καθεστώτα στον αραβικό κόσμο, ενώ κάπου εδώ τοποθετείται και το Ισραήλ με τον καθοριστικό του ρόλο. 

Για να έχουν βάθος οι πρόσφατες πολεμικές επιτυχίες του Ισραήλ, κατά της Χαμάς και της Χεσμπολάχ, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η εικόνα της νέας Μέσης Ανατολής, με σταθερή τη Συρία και τον Λίβανο και δεύτερο ανάχωμα ασφαλείας την Κύπρο. 

Η Ευρώπη επίσης δείχνει να θέλει να γυρίσει σελίδα και να καταστεί ικανή να διασφαλίζει την άμυνα της μαζί με το ΝΑΤΟ αλλά με λιγότερο πατρονάρισμα από τις ΗΠΑ. Αυτό θα είναι και το αντικείμενο της επικείμενης συνόδου κορυφής στις 3 Φεβρουαρίου στο Βέλγιο.

Οι νέες διαπραγματεύσεις…

Αυτό μας φέρνει στις διαπραγματεύσεις που ελπίζουμε να ξεκινήσουν κάπου στην άνοιξη. Όσοι έχουν συνομιλήσει με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, γνωρίζουν ότι επαναλαμβάνει πως το Κυπριακό μετά το Κραν Μοντανά, δεν είναι τόσο δύσκολο να λυθεί καθώς όλα όσα απαιτούνται για λύση, είναι στο τραπέζι. Παραμένει το ζήτημα της ασφάλειας, για το οποίο οι τελευταίες κινήσεις με τους Αμερικανούς, δείχνουν τις σαφείς προθέσεις του ιδίου αλλά και των ΗΠΑ. Οι αντιδράσεις των Τούρκων στα όσα ως τετελεσμένα έχουν γίνει μεταξύ ΗΠΑ και Κύπρου, είναι οι αναμενόμενες και υποτυπώδεις, εάν κανείς σκεφτεί πως ήταν τα πράγματα όταν η Κύπρος επεδίωκε να φέρει στο νησί τους S300. 

Όλα αυτά βέβαια είναι σχεδιασμοί επί χάρτου, που μένει να επιβεβαιωθεί αν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα…