Λύπη για το γεγονός ότι η Τουρκία μιλά για λύση δύο κρατών στην Κύπρο, εξέφρασε ο εισηγητής για την Τουρκία, Nacho Sánchez Amor (Σοσιαλιστές, Ισπανία), σε δηλώσεις του σε Ε/κ και Τ/κ δημοσιογράφους μετά την έγκριση ψηφίσματος για την έκθεσή του σχετικά με την πορεία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ για τα έτη 2023 και 2024.

Όπως είπε, «λυπόμαστε βαθύτατα για το γεγονός ότι η Τουρκία τον περασμένο χρόνο άρχισε να μιλάει για λύση δύο κρατών ή για ένα πλαίσιο δύο κρατών έξω από το πλαίσιο της ΕΕ, του ΟΗΕ και της διεθνούς σκηνής».

Στην έκθεσή του, είπε, διαχωρίζουμε τη διαδικασία ένταξης από την πιθανή συνεργασία, αν καταφέρουμε να χτίσουμε κάποια εμπιστοσύνη και από τις δύο πλευρές. Όμως, ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα για μια καλή και κατάλληλη για θετική ατζέντα συνεργασία με την Τουρκία, πέραν της διαδικασίας ένταξης, είναι φυσικά οι καλές σχέσεις γειτονίας.

Ταυτόχρονα, ανέφερε, «πρέπει να διατηρήσουμε τα δικαιώματα του κυπριακού λαού ως μέλους, ως πολίτες της ΕΕ, και να ζητούμε από κάθε γείτονα σεβασμό της κυριαρχίας και της ακεραιότητας της Κύπρου, όπως πάντα έχει αναγνωριστεί από την διεθνή κοινότητα».

Ψήφισμα

-----------

Στο ψήφισμα, το ΕΚ σημειώνει ότι η «γεωπολιτική και στρατηγική σημασία της Τουρκίας δεν μπορεί να αντισταθμίσει τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση της κυβέρνησης - μη διαπραγματεύσιμα τα κριτήρια προσχώρησης».

Υπό τις παρούσες συνθήκες και παρά τις δημοκρατικές και φιλοευρωπαϊκές προσδοκίες μεγάλου μέρους της τουρκικής κοινωνίας, η διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν μπορεί να επανεκκινήσει, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε έκθεση που εγκρίθηκε την Τετάρτη με 367 ψήφους υπέρ, 74 κατά και 188 αποχές.

Η τουρκική κυβέρνηση, σημειώνει η έκθεση, «δεν κατόρθωσε να αντιμετωπίσει τις θεμελιώδεις δημοκρατικές ελλείψεις, επισημαίνοντας την αυξανόμενη στροφή εντός της ΕΕ προς «ένα διαφορετικό πλαίσιο για τη σχέση, η οποία ενδέχεται να αποβεί εις βάρος της ενταξιακής διαδικασίας».

Το Κοινοβούλιο καλεί την τουρκική κυβέρνηση, αλλά και τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ, να συνεχίσουν να εργάζονται για μια παροτρύνει την τουρκική κυβέρνηση και τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ να συνεχίσουν να εργάζονται, πέρα από την τρέχουσα παγωμένη ενταξιακή διαδικασία, προς μια στενότερη, πιο δυναμική και στρατηγική εταιρική σχέση, με ιδιαίτερη έμφαση στη δράση για το κλίμα, την ενεργειακή ασφάλεια, τη συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την περιφερειακή σταθερότητα.

Οι Ευρωβουλευτές εκφράζουν τη βαθιά ανησυχία τους για τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των δημοκρατικών προτύπων στην Τουρκία και για την αδιάκοπη καταστολή των επικριτικών φωνών.

Καταδικάζουν τη σκληρή καταστολή των πρόσφατων ειρηνικών μαζικών διαδηλώσεων και τη δίωξη εκατοντάδων διαδηλωτών μέσω βιαστικών μαζικών δικών χωρίς αποδεικτικά στοιχεία εγκληματικής συμπεριφοράς. Οι Ευρωβουλευτές εκφράζουν επίσης τη λύπη τους για τη στοχοποίηση πολιτικών κομμάτων και μελών της αντιπολίτευσης και χαρακτηρίζουν τις κινήσεις κατά του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου ως πολιτικά υποκινούμενη ενέργεια που αποσκοπεί στην αποτροπή ενός νόμιμου ανταγωνιστή από το να υποβάλει υποψηφιότητα στις επικείμενες εκλογές. Τονίζουν επίσης ότι με τις ενέργειες αυτές οι τουρκικές αρχές ωθούν περαιτέρω τη χώρα προς ένα πλήρως αυταρχικό μοντέλο.

Επισημαίνει ότι η προσχώρηση στην ΕΕ εξαρτάται από την εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, τα οποία απαιτούν σταθερούς θεσμούς που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων, τις καλές σχέσεις γειτονίας, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και την ευθυγράμμιση με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ. Τα κριτήρια αυτά είναι απόλυτα και δεν γίνεται να υπόκεινται σε συναλλακτικές στρατηγικές παραμέτρους και διαπραγματεύσεις, ενώ και η αναγνώριση όλων τα κρατών μελών συνιστά απαραίτητη συνιστώσα της ενταξιακής διαδικασίας, αναφέρει η έκθεση του ΕΚ.

Το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να αναγνωρίζει και να επικροτεί τις δημοκρατικές και φιλοευρωπαϊκές προσδοκίες της πλειονότητας της τουρκικής κοινωνίας (ιδίως μεταξύ των νέων της Τουρκίας), τις οποίες η ΕΕ δεν πρόκειται να εγκαταλείψει, τονίζοντας ότι οι προσδοκίες αυτές αποτελούν μείζονα λόγο για να διατηρηθεί ζωντανή η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας.

Οι Ευρωβουλευτές αναγνωρίζουν τη στρατηγική και γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας, καθώς και την αυξανόμενη παρουσία και επιρροή της σε τομείς ζωτικής σημασίας για τη διεθνή ασφάλεια, όπως η περιοχή του Εύξεινου Πόντου, η Ουκρανία και η Μέση Ανατολή.

Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος και σύμμαχος του ΝΑΤΟ, αλλά και μια χώρα με την οποία η ΕΕ διατηρεί στενές σχέσεις στους τομείς της ασφάλειας, του εμπορίου, της οικονομίας και της μετανάστευσης, προσθέτουν.

Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διατηρηθεί εποικοδομητικός διάλογος και να εμβαθυνθεί η συνεργασία σε τομείς αμοιβαίου στρατηγικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, η δημοκρατική οπισθοδρόμηση και η μη ευθυγράμμιση με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ δεν ευνοούν την πρόοδο, προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές, σημειώνοντας επίσης με ανησυχία ότι η Τουρκία έχει ζητήσει να καταστεί μέλος των BRICS+, ενώ εξετάζει το ίδιο για τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για ένα εναλλακτικό πλαίσιο εταιρικής σχέσης με την ΕΕ, το οποίο είναι θεμελιωδώς ασύμβατο με τη διαδικασία προσχώρησης.

Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρουν τις ευθύνες της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και εκφράζουν ανησυχία για την τάση της για μια «πολυμερή προσέγγιση για την προώθηση των συμφερόντων της χωρίς να δεσμεύεται για πλήρη συνεργασία με οποιαδήποτε από αυτές τις συμμαχίες».

Όσον αφορά το Κυπριακό, το Κοινοβούλιο ζητά «σοβαρή επαναδέσμευση και πολιτική βούληση για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ», ενώ χαιρετίζει την επανέναρξη των άτυπων συνομιλιών στις 18 - 19 Μαρτίου 2025 και τη νέα δέσμη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Επαναβεβαιώνει σθεναρά την άποψή του ότι η μόνη λύση στο Κυπριακό είναι μια δίκαιη, ολοκληρωμένη, βιώσιμη και δημοκρατική διευθέτηση, στο συμπεφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ, στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία, ενιαία ιθαγένεια και πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και με τις αρχές και αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση.

Οι Ευρωβουλευτές καταδικάζουν παράλληλα σειρά παράνομων ή/και μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, μεταξύ άλλων σε συνάρτηση με την πρόσφατη παράνομη επίσκεψη του Προέδρου της Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα, την Πράσινη Γραμμή, τα Βαρώσια, τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας αλλά και των εγκλωβισμένων Ελληνοκυπρίων, τις ελληνοκυπριακές περιουσίες στα κατεχόμενα και την έρευνα για τους αγνοούμενους της εισβολής.

Το Κοινοβούλιο επαναλαμβάνει τη σημασία της συνεργασίας της Τουρκίας για την διαχείριση μεταναστευτικών ροών, καλώντας την Επιτροπή να διασφαλίσει διαφάνεια στην κατανομή των κονδυλίων και εκφράζοντας ανησυχία για αναφορές για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ κέντρα κράτησης στην Τουρκία. Σημειώνει δε με ανησυχία ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφεται συνεχής αύξηση των αιτήσεων ασύλου στην Κυπριακή Δημοκρατία και υπενθυμίζει την υποχρέωση της Τουρκίας να λάβει όλα τα αναγκαία σχετικά μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, ιδίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και να εφαρμόσει τη σχετική συμφωνία επανεισδοχής και για την Κύπρο.

Το κείμενο αποτυπώνει επίσης τη λύπη του Κοινοβουλίου για το casus belli για τα ελληνικά χωρικά ύδατα, αλλά και για το γεγονός ότι η Τουρκία εξακολουθεί να παραβιάζει την κυριαρχία Ελλάδας και Κύπρου, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης του δόγματος της γαλάζιας πατρίδας. Καλεί την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα που ορίζει το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία αποτελεί μέρος του κεκτημένου της ΕΕ, καταδικάζοντας ταυτόχρονα το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.