Σε καλό κλίμα διεξήχθησαν οι συνομιλίες ανάμεσα στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, κατά τις κοινές τους δηλώσεις, αναδείχθηκαν live διαφωνίες σε τρία επίπεδα.

Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε και πάλι σε τουρκική μειονότητα» με τον πρωθυπουργό να απαντά αμέσως ότι η μειονότητα είναι θρησκευτική και αυτό ορίζεται από τις διεθνείς συνθήκες, ενώ διαφωνία υπήρξε και για τη Μονή της Χώρας. Η κόντρα ωστόσο ήταν εντονότερη για τη Χαμάς με τον Ερντογάν να μιλά για «αντιστασιακή οργάνωση» και τον πρωθυπουργό να αντιτείνει ότι πρόκειται για τρομοκρατική οργάνωση. Συμφώνησαν πάντως ότι πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός, ενώ ανακοίνωσαν συμφωνίες στους τομείς της Οικονομίας, της Πολιτικής Προστασίας και της μεταναστευτικής πολιτικής. Επιπλέον, προανήγγειλαν νέο «διπλό ραντεβού» σε Αθήνα και Άγκυρα. 

Ενώ κατά τις κοινές δηλώσεις το κλίμα ήταν θερμό σε θέματα όπως η οικονομική συνεργασία, το μεταναστευτικό και η πολιτική προστασία, θέματα όπως η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, ο ρόλος της Χαμάς και η ταυτότητα της μειονότητας στη Θράκη αποτέλεσαν αφορμή οι δύο ηγέτες για να διαφωνήσουν και να επιδοθούν σε ένα «πινγκ πονγκ» δηλώσεων και ανταπαντήσεων.

Ο Ερντογάν έκανε λόγο για ειλικρινή και εποικοδομητική συνομιλία με τον πρωθυπουργό, αλλά αποκάλεσε τουρκική την μουσουλμανική μειονότητα. Διαφώνησαν επίσης για το Ισραήλ και τη Χαμάς. «Εργαζόμαστε με στόχο αν ανεβάσουμε στα 10δις δολάρια το μεταξύ μας εμπόριο», είπε ακόμη. «Να λύσουμε τα προβλήματα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε ο Ερντογάν και τόνισε ότι ψηλά στην ατζέντα της συζήτησης ήταν το κουρδικό και το Κυπριακό.

Στη συνέχεια ο Τούρκος πρόεδρος έκανε σαφή αναφορά σε τουρκική μειονότητα της Θράκης λέγοντας πως «πιστεύει ότι μπορεί να ενισχύσει τη φιλία μεταξύ των δύο λαών».

Για την Μονή της Χώρας

Για την Μονή της Χώρας και την μετατροπή της σε τζαμί υποστήριξε πως «την ανοίξαμε στο κοινό μετά από απόφαση που είχε ληφθεί εδώ και χρόνια και στόχος είναι να υπάρξει ένταξη στην Unesco, ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς». Ακόμη αναφέρθηκες και στη Γάζα και κατηγόρησε το Ισραήλ πως διαπράττει γενοκτονία στην περιοχή.

Από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός στην ομιλία του, απάντησε αναφορικά με τη Μονή της Χώρας κάντοντας λόγο για μνημεία που αποτελούν πανανθρώπινη παρουσία. «Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τεμενάς. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.

Για τη μειονότητα στη Θράκη

Αναφορικά με την μουσουλμανική μειονότητα, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως οι μειονότητας στην χώρα μας καθορίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάννης. «Στην Θράκη, η μουσουλμάνοι και χριστιανοί συμβιώνουν αρμονικά και σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος και το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας είναι έμπρακτο» είπε και συμπλήρωσε πως ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Μπρα ντε φερ για Χαμάς

Μετά την ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού, ο Τούρκος πρόεδρος τοποθετήθηκε για το θέμα της Χαμάς, εκφράζοντας την αντίθεσή του με την προσέγγιση του κ. Μητσοτάκη.

«Αξιότιμε φίλε, θέλω να σε ευχαριστήσω, αλλά υπάρχει σημαντικό θέμα, που δεν συμφωνούμε. Εγώ δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς. Αντιθέτως, έχουν ιδρυθεί το '47 για να προστατεύσουν τα εδάφη τους. Είναι αντιστασιακή οργάνωση απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών, που δίνει αγώνα προστασίας. Είναι βάναυση και αδίστακτη προσέγγιση ο χαρακτηρισμός της ως τρομοκρατική οργάνωση. Δίνουν αγώνα να προστατεύσει τα εδάφη και τον λαό τους. Άλλωστε κι εσείς δώσατε θετική ψήφο στα Ηνωμένα Έθνη και σας ευχαρίστησα γι' αυτό. Αλλά, αν το πείτε τρομοκρατική οργάνωση, αυτό θα μας λυπούσε. Παρακολουθώ τη Χαμάς και στη χώρα μου υπάρχουν πάνω από 1.000 μέλη της που νοσηλεύονται. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με την προσέγγισή σας, γιατί σκοτώνονται τόσα μέλη της, τους επιτίθενται με κάθε όπλο και πυρομαχικό, έχουν εκτοπιστεί από τα εδάφη τους. Αν την ονομάσετε τρομοκρατική οργάνωση, αυτό θα με λυπούσε» είπε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός σημείωσε πως οι δυο τους μπορούν να συμφωνήσουν στο ότι διαφωνούν στο συγκεκριμένο ζήτημα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει πως «μπορούμε να το κάνουμε αυτό», κλείνοντας τις κοινές δηλώσεις.

Σημεία της ομιλίας Μητσοτάκη:

Οι συναντήσεις μας αποδεικνύουν πως μπορούμε να καθιερώσουμε τις επαφές μας.

Να εμπεδώσουμε το μήνυμα που οικοδομήσαμε με συστηματικότητα. Πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Είναι σημαντικό, όπως είχαμε δρομολογήσει, σε χειροπιαστά αποτελέσματα με αμοιβαίο όφελος.

Οι λαοί μας, όπως είχα δεσμευτεί, απολαμβάνουν μία σημαντική πρωτοβουλία, Τούρκοι πολίτες να ταξιδεύουν σε 10 ελληνικά νησιά, με την έκδοση βίζας να διαρκεί πλέον μόνο λίγα λεπτά. Σε Λέσβο και Χίο διαπίστωσα πόσο απλή και σύντομη είναι αυτή η διαδικασία.

Και στο μεταναστευτικό η συνεργασία αποδίδει, απέναντι στις παράνομες διακινητές και στους άθλιους διακινητές. Το θέλουμε τόσο στα χερσαία και στα θαλάσσια σύνορα. Η Ελλάδα ανέκαθεν συμφωνούσε στην χρηματοδότηση από την ΕΕ για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.

Οι μειονότητες στις χώρες μας που καθορίζονται από τη συνθήκη της Λωζάννης. Η ελληνική μειονότητα, δραστικά μειωμένη, συμβάλει στην πολιτισμική ανάπτυξη, αλλά χρειάζεται στήριξη.

Στην Θράκη, η μουσουλμάνοι και χριστιανοί συμβιώνουν αρμονικά και σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος και το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας είναι έμπρακτο.

Επιτυχία μας η ενεργή παρουσία της μειονότητας στην ελληνική ζωή και θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο ελληνισμός στην Τουρκία. Στο πνεύμα της συνύπαρξης ο σεβασμός των κανόνων προστασίας της κληρονομιάς.

Σε αυτόν τον στόχο είμαι προσωπικά προσβλημένος, ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη συνθήκη της Λωζάνη. Έμπρακτο το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας, ισονομία και ισοπολιτεία. Αλλά και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Μνημεία που αποτελούν πανανθρώπινη παρουσία. Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό.

Οι δηλώσεις Ερντογάν

Στις δηλώσεις του, ο Ταγίπ Ερντογάν είπε: «Σας χαιρετώ εγκάρδια και με σεβασμό. Αισθάνομαι μεγαλη ικανοποιήση που φιλοξενώ τον αξιότιμο κ. Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του. Επισκέφτηκα την Αθήνα τον Δεκέμβριο στο πλαίσιο του 5ου Συνεδρίου Συνεργασίας, είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία για ανοικτούς διαύλους διαλόγου. Καταγράψαμε τη συναντίληψη με τη διακήρυξη των Αθηνών περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας. Η επίσκεψη του αξιότιμου Κυριάκου αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας. Τον ευχαριστώ για την ειλικρίνεια του στην ανάπτυξη των διμερών μας σχέσεων. Πεποίθησή μου είναι πως η είσχυση συνεργασίας Τουρκίας και Ελλάδας θα είναι για το καλό των χωρών και της ευρύτερης περιοχής. Εξετάσαμε τα θέματα της κοινής ατζέντας. Εργαζόμαστε να ανεβάσουμε στα 10 δισ. δολάρια το διμερές εμπόριο που έφτασε στα 5,8 δισ. δολάρια. Το κοινό επιχειρηματικό συμβούλιο θα έχει μεγάλη συμβολή στις προσπάθειές μας. Οι χώρες μας που βρίσκονται σε σεισμική ζώνη έχουν εμπεδώσει αυτό που απαιτεί το δίκαιο του γείτονα. Υπεγράφη γι' αυτό, το μνημόνιο διαχείρισης φυσικών καταστροφών. Συζητήσαμε και τα αλληλένδετα προβλήματα στις διμερείς σχέσεις. Θέλουμε να τα επιλύσουμε στο πλαίσιο καλού διαλόγου και γειτονίας. Η καταπλέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα. Είμαστε σύμφωνοι πως δεν υπάρχει θέση για αυτές στην περιοχή μας. Προσμένουμε η θετική ατμόσφαιρα στη σχέση μας να συμβάλλει στην πληρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μεινονότητας στην Ελλάδα. Να επιτευχθεί μια δίκαιη λύση στο Κυπριακό, που θα ενισχύσει τη γαλήνη στην περιοχή. Μιλήσαμε για τη γενοκτονία στη Γάζα. Η ισραηλινή διοίκηση κλείνει τα αυτιά στις εκκλήσες για κατάπαυση του πυρός και στοχοποιεί τη Ράφα. Οι δυτικές χώρες πρέπει να μιλήσουν πιο δυνατά απέναντι στη σφαγή αμάχων, μεταξύ τους 15.000 παιδιά. Ευχαριστώ τον κ. πρωθυπουργό για τη στάση της Ελλάδας στον ΟΗΕ σχετικά με την Παλαιστίνη. Περιμένουμε να υποστηρίξει τις ενέργειές μας για τις σφαγές στη Γάζα. Τον Δεκέμβριο στην Αθήνα σας είχα πει πως δεν υπάρχει κανένα προβλημα τόσο μεγάλο, που δεν μπορεί να λυθεί. Οι ελπίδες μας για το μέλλον της συνεργασίας μας αυξάνονται. Θέλω να διευκρινίσω ένα θέμα: η Τουρκια είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας. Ανοίξαμε ξανά τη Μονή της Χώρας για λατρεία και επίσκεψη, μετά την απόφαση του 2020. Αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς τη UNESCO».

Προανήγγειλαν διπλό ραντεβού

Σημειώνεται ότι οι δύο προανήγγειλαν διπλό ραντεβού και συγκεκριμένα τον Ιούλιο στην σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτόν αλλά και τον Σεπτέμβριο στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη. Παράλληλα εντός του 2024 θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα και το επόμενο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας.

Δείτε ολόκληρες τις δηλώσεις των δύο ηγετών μετά τη συνάντησή τους:

Protothema.gr