Απευθείας στο Ανώτατο Δικαστήριο θα απευθυνθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σχετικά με τον νόμο για το Πόθεν Έσχες που υπερψηφίστηκε στις 11/7/2024 από την Ολομέλεια της Βουλής και προνοούσε αλλαγές στον τρόπο υποβολής των δηλώσεων, αλλά και συμπερίληψη και άλλων αξιωματούχων, όπως ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας στην υποχρέωση για Πόθεν Έσχες. Απόφαση που αποτελούσε το κυριότερο σημείο τριβής για ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα του νόμου. 

Ουσιαστικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε δύο επιλογές. Είτε να αναπέμψει τον νόμο και να αποφασίσει η Ολομέλεια, είτε να προχωρήσει με αναφορά του νόμου απευθείας στο Ανώτατο Δικαστήριο. 

Σύμφωνα με πληροφορίες της OffsiteNews η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι πως το θέμα αποτελεί αμιγώς νομικό ζήτημα και ότι το πλέον αρμόδιο Σώμα για να αποφασίσει είναι το Ανώτατο Δικαστήριο και γι’ αυτό αποφάσισε όπως προχωρήσει με αναφορά, θέλοντας την ίδια ώρα με αυτό τον τρόπο να μην «αδειάσει» την Ολομέλεια της Βουλής. 

Να σημειώσουμε πως ο Πρόεδρος έχει 30 ημέρες από την ημέρα ψήφισης για να λάβει την απόφαση του, όμως σύμφωνα με πληροφορίες της OffsiteNews η αναφορά του νόμου αναμένεται να γίνει εντός των επόμενων ημερών. 

Γνώριζαν για ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα 

Η απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς κατά την διάρκεια της συζήτησης του νόμου στην Ολομέλεια της Βουλής, αλλά και σε συνεδρίες που είχαν προηγηθεί, βουλευτές είχαν εκφράσει τις επιφυλάξεις τους σχετικά με ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα του νόμου. 

Μάλιστα, αναφερόμενοι σε αυτό το ενδεχόμενο, δηλαδή σε πιθανή αντισυνταγματικότητα του νόμου, βουλευτές είχαν κρούσει των κώδωνα κινδύνου για όλη την διεργασία που είχε προηγηθεί, αφού οι προτάσεις είχαν διαμορφωθεί σε 24 συνεδριάσεις της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και δεν αφορούν μόνο τη συμπερίληψη ΓΕ και ΒΓΕ αλλά και άλλα σημεία τα οποία έχρηζαν βελτίωσης.  

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δήλωση του βουλευτή της ΔΗΠΑ, Μαρίνου Μουσιούττα, ενώπιον της Ολομέλειας ο οποίος είπε πως εάν κάποιες από τις προτάσεις είναι αντισυνταγματικές τότε «όλη αυτή η εργασία θα πάει χαμένη και θα πάμε πίσω στο σύστημα που όλοι κακίζουμε». 

Τι προνοούν όσα ψηφίστηκαν 

Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ, η Βουλή με την απόφαση της εισήγαγε ρυθμίσεις για υποχρέωση ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης περιουσιακών στοιχείων από τον υπόχρεο αξιωματούχο ή το δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου του περιεχομένου των υποβληθεισών δηλώσεων και να εντοπίζονται τυχόν ψευδή και αναληθή στοιχεία, καθώς και διαφοροποιήσεις του περιεχομένου της δήλωσης.

Εισάγεται η ανάθεση του ελέγχου του περιεχομένου των πιο πάνω δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων στον Έφορο Φορολογίας ο οποίος, ασκώντας τις εξουσίες και τις αρμοδιότητες δυνάμει του περί Τμήματος Φορολογίας Νόμου, θα προβαίνει στον έλεγχο και στην επαλήθευση του περιεχομένου των υποβληθεισών δηλώσεων, αντικαθιστώντας τη διενέργεια του εν λόγω ελέγχου από νόμιμους ελεγκτές.  

Στο τελικό διαμορφωμένο κείμενο υπήρξε προσθήκη νέου όρου και ορισμού για το «εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας», ώστε οι πρόνοιες του προτεινόμενου νόμου να εφαρμόζονται και σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας του υπόχρεου προσώπου, του οποίου την οικονομική στήριξη και τα έξοδα διαβίωσης αναλαμβάνει το υπόχρεο πρόσωπο.   

Το πρόσωπο αυτό θα υποβάλλει, πέραν των περιουσιακών στοιχείων του/της συζύγου του, και τα περιουσιακά στοιχεία του συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του.

Στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων περιλαμβάνεται και κατάσταση ενεργητικού και παθητικού (ΚΕ&Π) της προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας, εντός και εκτός της Δημοκρατίας, του υπόχρεου προσώπου, η οποία ετοιμάζεται σε τιμές κόστους και περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του/της συζύγου του ή του/της συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του. Σημειώνεται ότι η ΚΕ&Π θα δημοσιοποιείται μαζί με την καθαρή περιουσία, η οποία είναι το άθροισμα της ΚΕ&Π του υπόχρεου προσώπου, του/της συζύγου ή του/της συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του.

Επίσης περιλαμβάνει κατάσταση εσόδων και εξόδων που αφορά την κατ’ έτος αναλυτική κατάσταση εσόδων και εξόδων, κατάσταση συμφιλίωσης που αφορά την καθαρή αύξηση ή μείωση της καθαρής περιουσίας που επήλθε την περίοδο μεταξύ δύο καταστάσεων ενεργητικού και παθητικού της προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας του υπόχρεου προσώπου. 

Περαιτέρω, για σκοπούς έναρξης της ειδικής έρευνας προβλέπονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η υποβολή γραπτής ένορκης καταγγελίας στην Ειδική Επιτροπή ή η ύπαρξη συγκεκριμένων ευρημάτων από τον προκαταρκτικό έλεγχο στον οποίο προέβη ο Έφορος Φορολογίας.  

Θα δημιουργηθεί, κατόπιν εισήγησης της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ειδική ιστοσελίδα της Ειδικής Επιτροπής στην οποία θα αναρτώνται οι συγκεκριμένες καταστάσεις ενεργητικού και παθητικού της περιουσίας υπόχρεων προσώπων. 

Προστίθεται πρόνοια σύμφωνα με την οποία, εάν το υπόχρεο πρόσωπο, μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή ή λήξη της θητείας του, εκλεγεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο αιρετό αξίωμα ή διοριστεί σε κάποιο αξίωμα ή διοριστεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο μη αιρετό αξίωμα ή εκλεγεί σε αιρετό αξίωμα, δεν θα οφείλει να υποβάλει εκ νέου κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, εφόσον έχει υποβάλει ήδη τις σχετικές καταστάσεις κατά τη λήξη της προηγούμενης θητείας του ή την απώλεια του αξιώματός του. 

Αυξάνονται οι ποινές για το αδίκημα που αφορά την περίπτωση προσώπου το οποίο προέβη σε καταγγελία εναντίον υπόχρεου προσώπου και εκ προθέσεως παρέχει ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, γνωρίζοντας ότι αυτές είναι ψευδείς ή ανακριβείς, ώστε η χρηματική ποινή των τριών χιλιάδων λιρών (£3.000) να αυξηθεί στα πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) και η ποινή φυλάκισης του ενός (1) έτους να αυξηθεί στα τρία (3) έτη.

Προστίθεται και πρόνοια για επιβολή χρηματικής ποινής όσον αφορά την υποχρέωση τήρησης απόλυτης εχεμύθειας, ώστε, στην περίπτωση που πρόσωπο θα παραβαίνει την εν λόγω υποχρέωση, θα είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, θα τιμωρείται με χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τα πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) ή με ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη. 

Παράλληλα αυξάνονται οι ποινές στην περίπτωση δημοσιοποίησης της καταγγελίας εναντίον υπόχρεου προσώπου από οποιοδήποτε πρόσωπο, ώστε οι δύο χιλιάδες λίρες (£2.000) να αυξηθούν στα δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) και η ποινή φυλάκισης των έξι (6) μηνών να αυξηθεί στο ένα (1) έτος. 

Η δημοσιοποίηση της κατάστασης ενεργητικού και παθητικού θα πραγματοποιείται μέσω της ανάρτησής της για την όλη περίοδο της θητείας του υπόχρεου προσώπου στην ειδική ιστοσελίδα της Ειδικής Επιτροπής. Επίσης, η δημοσιοποίηση θα είναι δημόσια προσβάσιμη και για περίοδο 12 μηνών από την ημερομηνία λήξης της θητείας του υπόχρεου προσώπου ή από την ημερομηνία παραίτησής του ή απώλειας του αξιώματος που κατέχει.

Στους αξιωματούχους/δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, τα οποία υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση περιλαμβάνονται οι επίτροποι και βοηθοί επίτροποι οι οποίοι διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή/και το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Πρόεδρος και τα μέλη του Εφοριακού Συμβουλίου, οι σύμβουλοι/συνεργάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας και των μελών της κυβέρνησης, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού, ο πρόεδρος και τα μέλη του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, ο πρόεδρος, αντιπρόεδρος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Αδειών, ο πρόεδρος και τα μέλη του Πολεοδομικού Συμβουλίου, ο πρόεδρος, αντιπρόεδρος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτικών, Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων και οι γενικοί διευθυντές όλων των γενικών διευθύνσεων.

Το παράρτημα για ΓΕ και ΒΓΕ

Η πρόταση προνοεί τη δημιουργία ξεχωριστού δεύτερου παραρτήματος με συγκεκριμένους αξιωματούχους και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, που θα υποβάλλουν κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, κατάσταση εσόδων και εξόδων και κατάσταση συμφιλίωσης. Για αυτά τα πρόσωπα θα προβλέπεται η δημοσιοποίηση μέσω ανάρτησης στην ιστοσελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου της κατάστασης ενεργητικού και παθητικού της περιουσίας τους, συμπεριλαμβανομένης και της καθαρής περιουσίας τους. 

Στα πρόσωπα αυτά προστίθενται ο Γενικός Εισαγγελέας και Βοηθός Γενικού, ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας και των προέδρων και αντιπροέδρων των επαρχιακών οργανισμών αυτοδιοίκησης.

Θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου η κατάσταση ενεργητικού και παθητικού του αξιωματούχου ή δημόσια εκτεθειμένου προσώπου εντός 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της στο συμβούλιο για όλη την περίοδο της θητείας του και για περίοδο 12 μηνών από τη λήξη της θητείας του ή την παραίτησή του από το αξίωμά του ή την απώλεια του αξιώματός του.

Τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στο δεύτερο παράρτημα πρέπει κάθε πέντε έτη να υποβάλλουν κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, κατάσταση εσόδων και εξόδων και κατάσταση συμφιλίωσης. Σε περίπτωση κατά την οποία αξιωματούχος ή δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή ή λήξη ή ολοκλήρωση της θητείας του εκλεγεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο αιρετό αξίωμα ή διοριστεί σε κάποιο αξίωμα ή διοριστεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο μη αιρετό αξίωμα ή εκλεγεί σε αιρετό αξίωμα, εφόσον έχει υποβάλει τις προβλεπόμενες καταστάσεις, δεν οφείλει να τις υποβάλει εκ νέου. 

Χαράλαμπος Ζάκος