Γράφει ο Λοίζος Αντωνίου

Κατ αρχάς… η Ευρώπη δεν είναι απροστάτευτη. Η Ευρώπη έχει το ΝΑΤΟ που είναι ο ισχυρότερος αμυντικός οργανισμός όχι μόνο στη σημερινή εποχή αλλά και πολύ πέραν αυτής. 

Αυτό που φαίνεται ότι πιθανότατα αλλάζει, είναι ο ρόλος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν σημαίνει πως αυτομάτως επειδή ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει δηλώσει κάποια πράγματα αυτά έχουν εφαρμογή από σήμερα. ΟΙ ΗΠΑ έχουν ΑΚΟΜΗ, 40 χιλ στρατιώτες στη Γερμανία, αεροπορική και ναυτική παρουσία πανίσχυρη σε όλη την Ευρώπη και την Μεσόγειο.

Αυτό που αλλάζει είναι οι ισορροπίες. Η Ευρώπη δηλαδή να αναλάβει μεγαλύτερο, πολύ μεγαλύτερο βάρος για τη δική της ασφάλεια απ΄ ότι μέχρι σήμερα.

Το ΝΑΤΟ στη νέα Λευκή Βίβλο

Το ΝΑΤΟ είναι και θα παραμείνει ο κύριος εγγυητής ασφαλείας στην Ευρωπαική ήπειρο. 

Η Λευκή Βίβλος φιλοδοξεί θα καθορίσει και να διασφαλίσει την απαραίτητη  συμπληρωματικότητα με το Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ.

Σε αυτό το Στρατηγικό Δόγμα η Ευρωπαική Ένωση θα αναλάβει μεγαλύτερο βάρος και ευθύνη, απ ότι μέχρι σήμερα.

Αυτή την ευθύνη είναι που διαμορφώνουν τώρα στην Ευρώπη οι ηγεσίες των χωρών μελών με την Κομισιόν. 

Βασικά εργαλεία ήδη υπάρχουν στη φαρέτρα της ΕΕ, τα οποία όμως δεν είναι επαρκή:

• Η «Στρατηγική Πυξίδα», για την άμυνα και ασφάλεια, η οποία εγκρίθηκε το 2022.   Πρόκειται για ένα έγγραφο στο οποίο διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις για βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ να ενεργεί αποτελεσματικά και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: 

1. Τη συγκρότηση μίας δύναμης ταχείας αναπτύξεως, 5 χιλιάδων στρατιωτών,
2. Ανάπτυξη πλήρως εξοπλισμένων εμπειρογνωμόνων σε 30 μέρες
3. Διεξαγωγή τακτικών ασκήσεων σε αέρα, ξηρά και θάλασσα.

• Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO). H PESCO συμβάλει τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξη εξοπλισμών και ειδών διπλής χρήσεως και έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματικός μηχανισμός σε σχέση με άλλα εργαλεία της ΕΕ που γνωρίζαμε στο παρελθόν. Η χώρα μας συμμετέχει ενεργά σε μερικά από αυτά τα προγράμματα παρέχοντας την ευκαιρία χρηματοδότησης αλλά και εξασφάλισης αγορών σε κυπριακές επιχειρήσεις.  Μέσω των συνδεδεμένων οικονομικών μηχανισμών, παρέχονται και ευκαιρίες χρηματοδότησης. Για την Κύπρο είναι χρήσιμη η συμβολή του Ευρωπαικού Ταμείου Άμυνας για τ συγχρηματοδότηση της αναβάθμισης της των αεροναυτικών εγκαταστάσεων μας.Τέλος η  ΕΕ μέσω της PESCO δημιουργεί το δικό της περιβάλλον ανάπτυξης τεχνολογιών δημιουργώντας ταυτόχρονα οικονομία κλίμακας, για όσα προιόντα παράγονται.
• Πλέον τούτων, στην ΕΕ, δημιουργείται αργά το θεσμικό πεδίο σύνθεσης των απόψεων. Υπάρχει πλέον στη νέα Κομισιόν,  ο θεσμός του Επιτρόπου Άμυνας και Διαστήματος, που έρχεται να συμπληρώσει και να ενισχύσει τον θεσμό του Επιτρόπου για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας που προϋπήρχε.

Που θα βρεθούν τα 800 δις; 

Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίστηκε και  επικοινωνιακά δόθηκε έμφαση στις αναφορές των 800 δις ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια για την άμυνα.

Το ποσόν είναι αναμφίβολα μεγάλο, όχι όμως ιλιγγιώδες όπως πιστεύουν πολλοί στην Κύπρο, συγκρίνοντας το οικονομικό αυτό μέγεθος με τον δικό μας προϋπολογισμό, που αποτελεί μικρό κλάσμα στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Φτάνει να υπενθυμίσουμε πως τα ποσά που κινητοποίησε η ΕΕ για αντιμετώπιση της πανδημίας και των συνεπειών της ήταν πολλαπλάσια από αυτά που αναφέρονται σήμερα για την άμυνα. 

Με τι ενισχύεται η Ευρώπη

Με επείγουσες διαδικασίες κινητοποιούνται σε πρώτη φάση κονδύλια που υπερβαίνουν τα 150 δις.

Πρόκειται για κεφάλαια που όπως έχει αποκαλυφθεί θα αφορούν σε πρώτη φάση: 

• Αεροπορική και πυραυλική άμυνα,
• Συστήματα πυροβολικού
• Πυραύλους και πυρομαχικά,
• Drone και συστήματα anti-drone. 
• Τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοχώρο και ηλεκτρονικό πόλεμο. 

Για να επιτευχθούν ο σκοποί του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αποφασίστηκε για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες η χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα χρηματοδοτεί σχετικές πρωτοβουλίες

Αξιοποίηση δημόσιων αλλά και ιδιωτικών πόρων ενώ, ταυτόχρονα αποφασίστηκε χωρίς όμως να έχει καθοριστεί πως θα γίνεται αυτό, να προχωρούν τα κράτη μέλη με κοινές προμήθειες, διασφάλιση τυποποίησης (κατάργηση πολυτυπίας) και επιτάχυνση των διαφόρων διαδικασιών.