Του Σωτήρη Νικηφόρου

Μπορεί η γενική εντύπωση που επικρατεί στην κοινή γνώμη να είναι ότι μέσα στο 2021 θα καταργηθεί η αλλαγή της εποχικής ώρας, θα είναι δηλαδή η τελευταία φορά που θα αλλάξει η ώρα, τα πράγματα όμως ουσιαστικά δεν είναι ακριβώς έτσι. Αντίθετα, ψάχνοντας αρκετά το θέμα και μιλώντας με αρμόδιους για το θέμα φορείς, συμπεραίνουμε ότι είναι πολύ πιθανόν, να μην καταργηθεί τελικά το 2021 η εποχική αλλαγή της ώρας αφού είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν ακόμα, προκύπτουν σοβαρά νομικά προβλήματα, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και στο όλο θέμα επικρατεί… πλήρης στασιμότητα.

Πιο κάτω εξηγούμε ακριβώς πώς έχουν τα δεδομένα μετά από επικοινωνία μας με το  Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της Κύπρου στην Λευκωσία, το αρμόδιο για το θέμα Υπουργείο Ενέργειας αλλά και την ΟΕΒ που έχει άμεση σχέση με το ζήτημα.  

Όπως πληροφορούμαστε, το θέμα δεν συζητείται καν στις αρμόδιες επιτροπές, όπως προνοεί η διαδικασία, πριν φτάσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενώ όποτε και αν η πρόταση εγκριθεί, στη συνέχεια, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να διατηρήσει μόνιμα τη «θερινή ώρα» ή την «χειμερινή ώρα». Γίνεται αντιληπτό ότι και αυτή η διαδικασία χρειάζεται χρόνο τον οποίο θα πρέπει η ΕΕ να δώσει στις χώρες. Παράλληλα, εξαιρετικά σημαντική είναι η εξέλιξη που προκύπτει και αναφέρθηκε στην offsite από όλες τις πηγές που συνομιλήσαμε, ότι εντοπίστηκαν σοβαρά νομικά ζητήματα που βάζουν εμπόδια στο όλο θέμα.

Το Υπουργείο Ενέργειας η αρμόδια αρχή για το θέμα στην Κύπρο - Τι δηλώνει στην offsite Αρμόδιος Λειτουργός 

Η offsite επικοινώνησε με αρμόδιο για το θέμα Λειτουργό του Υπουργείου Ενέργειας, ο οποίος μας κατατόπισε πλήρως για το που βρίσκεται το θέμα. Καταγράφουμε ακριβώς την δήλωσή του που δίνει ξεκάθαρα εικόνα για το τι γίνεται.

‘’Υπάρχει στασιμότητα για το θέμα γενικά. Πριν από δύο χρόνια περίπου άρχισαν κάποιες συζητήσεις στην Ευρώπη για να καταργηθεί η αλλαγή της ώρας και να επιλέξει κάθε χώρα εάν θα παραμείνει στην θερινή ή στην χειμερινή ώρα. Είναι λάθος η εντύπωση ότι εγκρίθηκε επίσημα και οριστικά από την Ευρώπη. Είναι πρόταση οδηγίας (προσχέδιο) μέχρι τώρα η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο. Για να γίνει οδηγία και να υποχρεώσει τις χώρες να εναρμονιστούν, να την εφαρμόσουν δηλαδή, πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Έμεινε σαν πρόταση οδηγίας προς το παρών. Η τελευταία φορά που συζητήθηκε το θέμα ήταν τον Δεκέμβριο του 2019. Στο μεσοδιάστημα όμως εντοπίστηκαν σε αυτή την πρόταση οδηγίας και σοβαρά νομικά προβλήματα που δυσκολεύουν το όλο ζήτημα.

Η πρόταση οδηγίας (το προσχέδιο που συζητήθηκε) δεν είχε εκτίμηση αντικτύπου. Περισσότερο το ήθελαν οι Σκανδιναβοί. Αντέδρασαν όμως πολλές χώρες για το συγκεκριμένο ζήτημα και δεν είναι σίγουρο που θα καταλήξει. Υπάρχουν αρκετές διαφωνίες. Η αρχική και βασική αιτιολογία για κατάργηση της αλλαγής της ώρας ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας. Φάνηκε όμως ότι δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Παρατηρήθηκαν επιπλέον κάποια άλλα προβλήματα. Στην ψυχολογία των ανθρώπων π.χ., σε ιατρικά ζητήματα, σε θέματα γεωργίας κ.α.  

Πριν περίπου ένα μήνα επικοινώνησαμε με το γραφείο της Κύπρου στις Βρυξέλλες για να δούμε εάν υπάρχει κάποια εξέλιξη στο θέμα και όπως μας ειπώθηκε, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρά νομικά ζητήματα και δεν υπάρχει κανένα νεότερο για το θέμα. 

Δεν συζητείται δηλαδή στις ομάδες εργασίας. Έμεινε στάσιμο. Εμείς για να προχωρήσουμε σε απόφαση για το θέμα πρέπει η πρόταση οδηγίας να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και να γίνει οδηγία για να υποχρεώσει τις χώρες να την ακολουθήσουν. Για την ώρα δεν μπορεί κανείς να προβλέψει που θα καταλήξει το θέμα και πότε.  

Εμείς πάντως κάναμε αρκετές διαβουλεύσεις για το θέμα με εμπλεκόμενους φορείς. Ζητήσαμε και από τα Υπουργεία να μας εκφράσουν τις απόψεις τους για το θέμα. Έχουμε τις θέσεις τους.  Η πλειοψηφία γέρνει προς την επιλογή να μείνουμε στην θερινή. Υπάρχουν όμως και απόψεις υπέρ της χειμερινής ώρας με το σκεπτικό ότι εάν επιλέξουμε την θερινή, θα αργεί πολύ να ξημερώσει τον χειμώνα. Όποτε και αν εγκριθεί η πρόταση θα προχωρήσουμε τις ενέργειες και διαβουλεύσεις μας για να αποφασίσουμε σαν Κύπρος εάν θα μείνουμε στην θερινή ή την χειμερινή ώρα. Αυτό που ισχύει σήμερα σήμερα στην Κύπρο είναι ότι ο Υπουργός Ενέργειας με Διάταγμα του αποφασίζει για τις οποιεσδήποτε αλλαγές στην ώρα’’. 

Συστήνει ειδική επιτροπή για το θέμα η ΟΕΒ - Δηλώσεις Μιχάλη Αντωνίου

Ένας φορέας που επηρεάζεται άμεσα από την εξέλιξη αυτή και η θέση των μελών του έχει βαρύνουσα σημασία είναι η ΟΕΒ (Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων). 

Επικοινωνήσαμε με τον Γενικό Διευθυντή της ΟΕΒ Μιχάλη Αντωνίου ο οποίος μας είπε επίσης ότι υπάρχει μεν στασιμότητα αλλά η ΟΕΒ παρακολουθεί στενά και προετοιμάζεται πλήρως για το θέμα, ορίζοντας μάλιστα και  τεχνική επιτροπή η οποία θα εξετάσει και θα αξιολογήσει όλες τις παραμέτρους που επηρεάζονται. 

Το αρχικό του σχόλιο:

‘’Παρακολουθούμε πολύ συστηματικά και στενά το θέμα από την αρχή. Κάναμε ήδη έρευνα ανάμεσα στα μέλη μας και έχουμε τις απόψεις τους. Επιπλέον έχουμε συστήσει τεχνική επιτροπή με εκπροσώπους από πάρα πολλούς κλάδους αλλά και επιστημονικό προσωπικό για να επιμετρήσουμε τις επιπτώσεις οι οποίες δεν είναι μόνο οικονομικές αλλά αφορούν και την υγεία, τον ελεύθερο χρόνο, την ενέργεια, το εμπόριο, τον τουρισμό κ.α. Υπάρχουν περίπου 8 πεδία που μπορεί να επηρεαστούν. 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βγήκε σε δημόσια διαβούλευση. Απάντησαν μόνο 4,5 εκατ. πολίτες  και ζήτησαν την κατάργηση. Τα 3 εκατομμύρια περίπου, αξίζει να πούμε ότι ήταν Γερμανοί.

Από τότε η Ευρ. Επιτροπή προωθεί το θέμα της σταθερής ώρας, με την κάθε χώρα να έχει το δικαίωμα να επιλέξει που θα μείνει. Πραγματοποιήσαμε έρευνα το 2019, όταν προέκυψε το θέμα και απαντησε πολύ μεγάλος αριθμός μελών της ΟΕΒ. Ένα μικρό ποσοστό απάντησε ότι θέλει να παραμείνει η εναλλαγή της ώρας. 

Στην έρευνα που κάναμε το πάνω από 50% των μελών μας επέλεξαν την θερινή ώρα (καθαρή πλειοψηφία), 20%-25% την  χειμερινή ενώ ένα 25% περίπου απάντησε ότι επιθυμεί να παραμείνει η εναλλαγή της ώρας''.

Ειδική τεχνική επιτροπή για το θέμα:

‘’Αποφασίσαμε όμως να δούμε και να μελετήσουμε  εις βάθος και περαιτέρω το θέμα. Συστήνουμε λοιπόν ως ΟΕΒ, αd hoc επιτροπή (σε επιστημονικό και τεχνοκρατικό επίπεδο) από διάφορους τομείς της οικονομίας, μεταφορές, σχολεία, τουρισμός, εμπόριο, υγεία κτλ και θα ετοιμάσουμε ολοκληρωμένη εισήγηση προς την κυβέρνηση με όλες τις επιπτώσεις σε κάθε τομέα. Θα χρησιμοποιήσουμε μία φόρμουλα που δημιούργησε η Φινλανδία για το θέμα. Στόχος είναι να έχουμε σωστά συμπεράσματα.

Η τελευταία φορά που συζητήθηκε το θέμα ήταν τον Δεκέμβριο του 2019 επί Φινλανδικής προεδρίας της ΕΕ. Εγκρίθηκε η πρόταση/οδηγία από το Ευρωκοινοβούλιο αλλά το Συμβούλιο Υπουργών (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) ακόμα δεν το ενέκρινε. Άρα δεν είναι οδηγία ακόμα''.

Σοβαρά νομικά ζητήματα

‘’Επιπλέον η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου της ΕΕ έχει εγείρει σοβαρά νομικά ζητήματα για το θέμα. Νομικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με σοβαρά θέματα. Λόγω λοιπόν όλων αυτών των επιφυλάξεων είναι πιθανό να παραταθεί περαιτέρω το θέμα κατάργησης της αλλαγής της ώρας. Θυμίζω ότι και στο παρελθόν έγινε μια προσπάθεια και πάλι δόθηκε παράταση. Άρα όλα είναι πιθανά. Δεδομένο και οριστικό δεν υπάρχει αλλά δουλεύουμε εμείς σαν ΟΕΒ για να είμαστε έτοιμοι όποτε και αν εγκριθεί. Για να έχουμε εισήγηση πρόταση αν πρέπει να μείνουμε στην θερινή ή χειμερινή ώρα''.

Το σκεπτικό για όσους επέλεξαν χειμερινή ώρα

‘’Την χειμερινή ώρα επέλεξαν περισσότερα ο τομέας των κατασκευών και οι συναφείς δραστηριότητες. Τον χειμώνα με την θερινή ώρα θα ξημερώνει 8:00-8:30 το πρωί, θα αργεί πολύ δηλαδή. Οι τομείς αυτοί ξεκινούν δουλειά από τις 7:00. Θα είναι σκοτάδι δηλαδή, θα πρέπει να έχουν τεχνητό φωτισμό από τις 7:00 ως τις 8:30’’, δηλώνει καταλήγοντας ο κ. Αντωνίου. 

Το στόρι εν συντομία

Τέλος παρουσιάζουμε εν συντομία το ιστορικό της υπόθεσης μετά και από επικοινωνία μας με το  Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της Κύπρου στην Λευκωσία. 

Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, υποστηρίζοντας το τέλος των αλλαγών στην ώρα μέχρι το 2021, οπότε και η κάθε χώρα καλείται να επιλέξει εάν οι δείκτες των ρολογιών θα παραμείνουν στη θερινή ή τη χειμερινή. Το πράσινο φως για να γίνει υποχρεωτική η οδηγία για τις χώρες της ΕΕ, θα πρέπει να δοθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Παρόλο λοιπόν που πέρασε από το Ευρωκοινοβούλιο, εάν δεν φτάσει η πρόταση οδηγίας και εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τότε τίποτα δεν αλλάζει.

Στόχος της μεγάλης αλλαγής η εξοικονόμηση ενέργειας

Το μέτρο της αλλαγής της ώρας έχει ως βασικό πλεονέκτημα την εξοικονόμηση ενέργειας καθώς κατά τους μήνες της θερινής ώρας εξοικονομούμε 210 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας εκμεταλλευόμενοι τον Ήλιο.  

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που εγκρίθηκε από τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου με 410 ψήφους υπέρ, έναντι 192 κατά και 51 αποχών, οι χώρες της ΕΕ που θα αποφασίσουν να διατηρήσουν τη θερινή τους ώρα θα πρέπει να πραγματοποιήσουν την τελική τους αλλαγή την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου του 2021.  

Αυτές οι οποίες προτιμούν να διατηρήσουν την χειμερινή τους ώρα μπορούν να προσαρμόσουν οριστικά τα ρολόγια τους την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του 2021.

Το κείμενο που υιοθετήθηκε αποτελεί τη θέση του ΕΚ για τις διαπραγματεύσεις με τους υπουργούς της ΕΕ για την τελική διατύπωση των κανόνων.

Για το θέμα πραγματοποιήθηκε και δημόσια διαβούλευση στις χώρες της ΕΕ,από την περίπου προέκυψαν περίπου 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, εκ των οποίων το 84% ήταν υπέρ της διακοπής των εξαμηνιαίων αλλαγών ρολογιού, ενώ το 16% ήθελε να τις διατηρήσει. 

Τονίζουμε ξανά ότι όπως μας αναφέρθηκε και από το αρμόδιο γραφείο της ΕΕ στην Κύπρο,  το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν έχει οριστικοποιήσει ακόμα τις θέσεις του. 

Με βάση λοιπόν όλα τα πιο πάνω και τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, διαφαίνεται ότι είναι πολύ πιθανόν να μην προχωρήσει τελικά η κατάργηση της αλλαγής της ώρας μέσα στο 2021. Σίγουρα το θέμα δεν έχει κλείσει, κάποια στιγμή αναμένεται ότι θα προχωρήσει για να παρθεί τελική απόφαση. Για την ώρα αναμονή...