Η συζήτηση για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη έχει λάβει πολιτική διάσταση το τελευταίο διάστημα, με δηλώσεις όπως «το έργο είναι τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας» και «θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου». Αυτές οι δηλώσεις αντανακλούν τις προσδοκίες του κοινού, αλλά το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: είναι το έργο αυτό βιώσιμο, ασφαλές και οικονομικά συμφέρον συγκριτικά με άλλες επιλογές;

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η μεγάλη σύσκεψη σήμερα για τον Ιnterconnctor: Ξεκαθάρισμα προθέσεων και μετά αποφάσεις <<<

Πριν εστιάσουμε αποκλειστικά στη γεωπολιτική του σημασία, πρέπει να αξιολογήσουμε τα δεδομένα και τις προοπτικές του έργου με βάση την οικονομική βιωσιμότητα και τα τεχνικά ρίσκα. Το έργο πρέπει να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις και όχι να βασιστεί αποκλειστικά σε ευρωπαϊκά κονδύλια, κρατικές ενισχύσεις ή χρεώσεις στους καταναλωτές.

Τεχνικά και Οικονομικά Ζητήματα

Η προσέγγιση ότι το έργο πρέπει να προχωρήσει ανεξαρτήτως κόστους χρήζει τεχνικής και οικονομικής ανάλυσης. Παρά τη γεωπολιτική του αξία, η πολυπλοκότητα και οι προκλήσεις του έργου θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Πρόκειται για ένα έργο μεγάλου οικονομικού μεγέθους και τεχνικής πολυπλοκότητας, που δεν πρέπει να βασίζεται μόνο σε πολιτικές αποφάσεις, αλλά σε αξιόπιστες μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας.

Ειδικά σε ηλεκτρικά απομονωμένες χώρες όπως η Κύπρος, το ζητούμενο δεν είναι απλώς ηδιασύνδεση, αλλά η βιώσιμη ενεργειακή αυτάρκεια. Υπάρχει διαφορά στη διασύνδεση δύο χωρών με κοινά σύνορα και στη σύνδεση δύο νησιών, όπως η Κύπρος και η Κρήτη, τα οποία χωρίζει θάλασσα με απόσταση 1.000 χιλιομέτρων και βάθος 3.000 μέτρων.

Συγκριτική Ανάλυση με Εναλλακτικές Επιλογές

Είναι σημαντικό να εξετάσουμε τις εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν βιώσιμη ενεργειακή αυτάρκεια και βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις τεχνολογίες αποθήκευσης και το σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρισμού. Η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να επιτύχει ενεργειακή αυτάρκεια, μειώνοντας την εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες και την επιρροή των ιδιωτικών συμφερόντων.

Πρέπει να εξεταστεί αν η διασύνδεση μπορεί να επιφέρει πραγματική οικονομική ωφέλεια και αν είναι η βέλτιστη επιλογή συγκριτικά με άλλες λύσεις. Μια ανεξάρτητη οικονομοτεχνική αξιολόγηση του έργου θα ήταν σημαντική για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η απόδοσή του.

Η Γεωπολιτική Σημασία και οι Κίνδυνοι

Αναμφίβολα, το έργο έχει σημαντικές γεωπολιτικές διαστάσεις, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου και της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπονται οι πιθανοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου την καθιστά ευάλωτη σε περιφερειακές εντάσεις, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα της διασύνδεσης.

Είναι επίσης σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι τεχνικές προκλήσεις που μπορεί να προκύψουν από την ευπάθεια του έργου σε βλάβες ή δολιοφθορές. Οι επισκευές σε τέτοιες περιπτώσεις θα είναι κοστοβόρες και χρονοβόρες.

Στοιχεία για την Ορθολογική Αξιολόγηση του Έργου

Η απόφαση για την κατασκευή του έργου θα πρέπει να βασιστεί στα εξής:

1. Ανεξάρτητη οικονομοτεχνική μελέτη: Η μελέτη του ΑΔΜΗΕ, που υποστηρίζει ότι το έργο θα μειώσει το κόστος ηλεκτρισμού κατά 30%, πρέπει να αξιολογηθεί από ανεξάρτητο οίκο για αξιοπιστία.

2. Σύγκριση με εναλλακτικές λύσεις: Το έργο θα πρέπει να συγκριθεί με άλλες επιλογές που καθιστούν βιώσιμη την ενεργειακή αυτάρκεια μέσω νέων τεχνολογιών.

3. Δυναμικότητα διασύνδεσης: Ο βαθμός χρήσης της διασύνδεσης πρέπει να είναι ξεκάθαρος. Αν χρησιμοποιηθεί υπερβολικά, θα πλήξει την εγχώρια παραγωγή, ενώ αν δεν χρησιμοποιηθεί επαρκώς, η οικονομική της απόδοση θα είναι χαμηλή.

4. Προστασία καταναλωτών: Οι Κύπριοι καταναλωτές πρέπει να διασφαλιστούν από μελλοντικές απρόβλεπτες χρεώσεις και αναπροσαρμογές τιμολογίων.

5. Διαχείριση μεγάλων έργων: Η δυνατότητα της κυβέρνησης να διαχειριστεί το έργο πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να αποφευχθούν παραδείγματα αποτυχιών, όπως το τερματικό στο Βασιλικό.

6. Συμμετοχή άλλων χωρών: Η συμμετοχή του Ισραήλ είναι σημαντική, καθώς το έργο αφορά και τις τρεις χώρες και το κόστος θα πρέπει να επιμεριστεί αναλογικά.

7. Χρονοδιάγραμμα και τεχνολογικές εξελίξεις: Μέχρι το 2030, οπότε αναμένεται να ολοκληρωθεί το έργο, μπορεί να έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνολογίες που θα καθιστούν τη διασύνδεση λιγότερο απαραίτητη.

Συμπέρασμα

Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης αποτελεί έργο με σημαντική γεωπολιτική σημασία,αλλά και με σοβαρές τεχνικές και  οικονομικές προκλήσεις. Η τελική απόφαση για την κατασκευή της πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικές μελέτες και τεκμηριωμένες αναλύσεις, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πιθανές επιλογές. Στόχος πρέπει να είναι η οικονομική βιωσιμότητα και η ασφάλεια του έργου, με βασικό γνώμονα το συμφέρον των Κυπρίων καταναλωτών.

Χριστάκης Χατζηλαού*

*Ο Χριστάκης Χατζηλαού είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός με πολυετή πείρα στη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος