Στο άκουσμα της είδηση ότι ένας άνθρωπος κατάφερε να ταξιδέψει στο διάστημα για πρώτη φορά, σκόρπισε κύμα ενθουσιασμού σε όλο το κόσμο, εκτός μάλλον των ΗΠΑ, που είδαν μια καινούργια μέρα να ξημερώνει για την ανθρωπότητα και την ιστορία της. 

Σε μια εποχή όπου ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στο απόγειο του και ο πλανήτης χωριζόταν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο σε δύο μέρη, η Γιουρι Γκαγκάριν έγραφε ιστορία και έδινε μια μεγάλη νίκη στο στρατόπεδο των Σοβιετικών έναντι των Αμερικάνων.  Το ημερολόγιο έγραφε 12 Απριλίου 1961.

Η μικρή Κύπρος τότε βρισκόταν στους περιβόητους “ανένταχτους”, που επρόκειτο ουσιαστικά για μια σειρά από διπλωματικά βήματα που ισορροπούσαν λεπτά ανάμεσα στις δύο μεγάλες δυνάμεις της εποχής, τη Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ. 

Αυτή η λεπτή γραμμή εφαρμοζόταν από τη Λευκωσία με σκοπό την οικονομική διαβίωση του λαού αφού μια ένταξη στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα στο εμπόριο τόσο με τις δύο αυτές υπερδυνάμεις όσο και με τους συμμάχους τους.

Όταν ο πρώτος κοσμοναύτης, Γιούρι Γκακάριν επέστρεψε τη Γη, ξεκίνησε μια περιοδεία με σκοπό την εδραίωση των καλών σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης με τις χώρες που είχαν ανοικτή διπλωματική γραμμή αλλά περισσότερο για να αποδείξουν οι Σοβιετικοι ότι δεν ήταν τα τέρατα που τους παρουσίαζαν ότι ήταν οι Αμερικάνοι.

Τον Φεβρουάριο του 1962 λοιπόν, ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, επισκέφθηκε για μία ημέρα την Κύπρο. Η επίσκεψη του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα αποτέλεσε κοσμοϊστορικό γεγονός για το νησί. Χιλιάδες κόσμου είχε μαζευτεί στους δρόμους της Λευκωσίας προκειμένου να δει από κοντά τον θρύλο του διαστήματος και τον ήρωα της Σ.Ε. 

Τον ήρωα βέβαια υποδέχτηκε ο Πρόεδρος Μακάριος Γ’, καθώς και άλλοι παράγοντες της εποχής. 

Ο κοσμοναύτης επισκέφτηκε τη Λευκωσία, τη Λεμεσό και την Αμμόχωστο, εκεί όπου ανακηρύχθηκε ώς επίτιμος πολίτης .

Ο Γκαγκάριν, σε ένα ανοιχτό αυτοκίνητο διέσχισε τη Λευκωσία όρθιος χαιρετώντας το πλήθος που τον υποδέχτηκε με τιμές και λουλούδια, σε μια πρωτόγνωρη συγκέντρωση 

Ο Γκαγκάριν επιστρέφει στη Λευκωσία 

51 χρόνια μετά, ο Γιούρι Γκαγκάριν θα “επιστρέψει” στη Λευκωσία. Στις 15 Απριλίου 2013, με αφορμή την Παγκόσμιο Ημέρα Αστροναυτικής αλλά και προς τιμή των 50 χρόνων από την επίσκεψη του κοσμοναύτη στην Κύπρο  εγκαινιάστηκε η προτομή του Γιούριν Γκαγκάριν.

Η ιστορική πτήση

Στις 12 Απριλίου 1961, Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Βοστόκ 1. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).

Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά· ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη Γη.

Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και να αρχίσει την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμά του σε ύψος 7 χιλιομέτρων, και μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.

Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς. Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού Su-11 ή την αποσυμπίεση του θαλάμου οδήγησης. Η ανακοίνωση της Ένωσης είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τέλος προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο.

Ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι θαμμένος στο Κρεμλίνο. Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματα του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν Κολόμβο του Διαστήματος, Σύγχρονο Ίκαρο. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις 12 Απριλίου 1961.