«Το φως του ήλιου απλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο, και η Αμερική οφείλει να αδράξει αυτή την ευκαιρία», δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην τελετή ορκωμοσίας.

Μια φράση που, σε συνδυασμό με τις πρώτες επιλογές του νέου Αμερικανού Προέδρου, αποκαλύπτει τις προθέσεις του.

Προθέσεις που «προδίδουν» ακόμη και οι παρουσίες των προσωπικοτήτων και ειδικά των ξένων ηγετών που επέλεξε να καλέσει στην ορκωμοσία του. Έτσι, έσπασε ακόμη μια παράδοση, αυτή που θέλει να μην παρίστανται ξένοι ηγέτες στην ορκωμοσία του εκάστοτε Αμερικανού Προέδρου.

Οι επιλογές του μιλούν από μόνες τους, καθώς από όλους τους εν ενεργεία Ευρωπαίους ηγέτες προσκάλεσε μόνο την Ιταλίδα Πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι, τον Ούγκρο Πωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν και, στη συνέχεια, τον πρώην Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον. Δεν μπορεί, βεβαίως, να περάσει απαρατήρητη η μη πρόσκληση προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία σημειολογικά αντιπροσωπεύει τα 27 κράτη-μέλη. Ίσως αυτό υποδεικνύει πολλά για τη στάση που θα κρατήσει απέναντι στην Ευρώπη Ένωση ως οικοδόμημα.

>>> Άλλα άρθρα του Ι. Ιακώβου <<<

Εκτός όμως από τις εικασίες, ο Αμερικανός Πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι θεωρεί πως η Αμερική ήδη δαπανά τεράστια ποσά για την προστασία των συμμάχων της, κάτι που δεν είναι διατεθειμένος να συνεχίσει να πράττει. Επίσης, τόνισε ότι η μόνη του έγνοια θα είναι η πρόοδος και η προκοπή της Αμερικής, ακόμη και αν αυτό απαιτεί τη ρήξη με παραδοσιακούς συμμάχους ή την επιβολή δασμών σε αυτούς. Η επιμονή του να αναφέρεται στον νόμιμα εκλεγμένο Πρωθυπουργό του Καναδά ως «Κυβερνήτη», μιας κατά τα άλλα παραδοσιακής συμμάχου χώρας της Αμερικής, δείχνει τις γραμμές που είναι διατεθειμένος να ξεπεράσει για να πετύχει τους στόχους του.

Έχοντας λοιπόν υπόψη ότι η δεύτερη θητεία Τραμπ αποτελεί τη συνέχεια της πρώτης, θα μπορούσε να εκτιμηθεί ότι τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα αποτελέσουν τομή στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία, καθώς φαίνεται ότι θα αντιμετωπίσουμε τεκτονικές αλλαγές σε ένα γεωπολιτικό πεδίο που εν πολλοίς είναι καλά εδραιωμένο και χρονολογείται από τα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αφού αναμένεται να μπουν οι βάσεις για περαιτέρω εμβάθυνση του ρήγματος στο άλλοτε αραγές μέτωπο μεταξύ της Ευρώπης και της Αμερικής. Φαίνεται ακόμη, πως θα ενισχυθεί περαιτέρω η διγλωσσία ως προς το τι συνιστά απειλή και, άρα, προτεραιότητα αντιμετώπισης μεταξύ των δύο συμμάχων. Δύο συμμάχων που από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αντιμετωπίζονταν και αντιμετωπίζονται από τρίτους ως μια συνιστώσα.

Είναι προφανές εδώ και μερικά χρόνια ότι για την Αμερική η νούμερο ένα απειλή είναι η Κίνα, οι βλέψεις της προς την Ταϊβάν και οι γενικότερες κινήσεις της στη Νότια Σινική Θάλασσα, καθώς επίσης και οι βλέψεις της προς την Ακρκτική. Κάτι που ανησυχεί βεβαίως και την Ευρώπη, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό όσο, για παράδειγμα, η Ρωσία, η οποία ανοικτά απειλεί την εδαφική ακεραιότητα κρατών στην καρδιά της Ευρώπης.

Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι επίσης ότι η Ευρώπη και οι λαοί της, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εναπόθεσαν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την ασφάλειά τους στην Αμερική, κυρίως μέσω της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Την ίδια ώρα που οι ίδιοι ήταν προσανατολισμένοι στην ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ τους, προωθώντας την ίδια στιγμή το μεγαλύτερο μέρος των εθνικών τους πόρων στην περαιτέρω εμβάθυνση και εδραίωση της Ενωμένης Ευρώπης.

Ένα εγχείρημα μοναδικό στην ανθρώπινη ιστορία, το οποίο ο Γάλλος φιλόσοφος Πασκάλ Μπρυκνέρ χαρακτήρισε πρόσφατα σε ένα debate ως μη «φυσιολογικό». Δηλαδή ότι αυτό που ζούμε τα τελευταία 70 χρόνια στην Ευρώπη — η ευμάρεια και η ειρήνη μεταξύ τόσων διαφορετικών λαών — δεν είναι στην ουσία τίποτε άλλο παρά ένα θαύμα. Μια θετική παρένθεση στη μακρά, αιματοβαμμένη ιστορία του ανθρώπου.

Φαίνεται λοιπόν, ότι ίσως η Προεδρία Τραμπ αποδειχτεί η σειρήνα που έπρεπε να ηχήσει εδώ και χρόνια στα αυτιά των Ευρωπαίων ηγετών ως προς την αλλαγή πλεύσης πολιτικής και την «ενηλικίωση» της Ευρώπης. Ένας από τους πιο σθεναρούς προασπιστές αυτής της άποψης, ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τούσκ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα: «Μην αναρωτιέστε τι μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να κάνουν για την ασφάλειά σας, αναρωτηθείτε τι μπορούμε εμείς να κάνουμε για την ασφάλειά μας».

Μέσα σε αυτό το πλαίσο, σε πρόσφατη σύνοδο οι Ηγέτες του ΕΛΚ έθεσαν ως στόχο το 2% του ΑΕΠ μέχρι και το 2025 να κατευθύνεται στην άμυνα και την ασφάλεια, προσδοκώντας για περεταίρω αύξηση του ποσοστού στο άμεσο μέλλον.  Σε ακόμη ένα βήμα, ένιωσαν την ανάγκη να κάνουν αναφορά στα συμπεράσματά τους, ότι είναι έτοιμοι να ανταποδώσουν οποιουσδήποτε νέους δασμούς επιβληθούν στην Ε.Ε. από οποιανδήποτε χώρα.

Καταλήγοντας, αυτό λοιπόν που γίνεται αντιληπτό και μένει να επιβεβαιωθεί με την πάροδο του χρόνου είναι ποιες από τις υποσχέσεις του σκοπεύει να υλοποιήσει ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, και τελικά για ποιους το φως στο οποίο αναφέρθηκε στην ομιλία της ορκωμοσίας του θα ανατείλει και για ποιους θα δύσει.

Ιάκωβος Ιακώβου - Δικηγόρος και μέλος της Ομάδας Διεθνών της ΝΕΔΗΣΥ