Πρέπει την ίδια ώρα να είμαστε και δίκαιοι. Οι τράπεζες καταβάλλουν, υπό μορφή φόρων, περίπου €200 εκατ. ετησίως. Είναι οι μοναδικές τράπεζες, στην Ευρώπη, που επωμίζονται επιπρόσθετο φορολογικό τέλος επί των καταθέσεων. Σύντομα θα τους επιβληθεί και επιπρόσθετο φορολογικό βάρος…
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για όλους τους πυλώνες της πολιτείας αυτοί που συμμετέχουν σε σώματα λήψεως αποφάσεων και επηρεάζουν την κοινωνία, να διακρίνονται από διορατικότητα.
Να είναι και να αποδεικνύονται στις πλείστες των περιπτώσεων, προμηθείς, αντί επιμηθείς.
Αναφερόμαστε στις δύο συστημικές εγχώριες τράπεζες, την Κύπρου και την Ελληνική, οι οποίες προχθές ανακοίνωσαν αυτά τα οποία ο καθείς ανέμενε να είχαν ανακοινώσει, πριν από τις πολιτικές παρεμβάσεις, εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας και ειδικότερα πριν από τις αντιδράσεις της κοινωνίας.
Ανεξάρτητα αυτών, εκτιμούμε ότι τα μέτρα που εξήγγειλαν τα δύο μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και θα τεθούν σε ισχύ αρχές του νέου έτους, είναι επωφελή και ενισχύουν σε κάποιο βαθμό την κυπριακή κοινωνία, τα νοικοκυριά, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις ευάλωτες ομάδες.
Είναι αυτά περίπου τα μέτρα τα οποία αξίωνε εδώ και περίπου 20 μήνες η πολιτεία και τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν σταδιακά στο πλαίσιο μίας προληπτικής πολιτικής, εκ μέρους του τραπεζικού συστήματος.
Φώναζαν δανειολήπτες, καταθέτες συνταξιούχοι
Βοούσαν οι δανειολήπτες από την κάθετη αύξηση του δανειστικού τους κόστους, ως αποτέλεσμα των διαδοχικών αυξήσεων των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Φώναζαν οι οργανώσεις των επιχειρηματιών, των εργαζομένων των συνταξιούχων.
Ο ΥΠΟΙΚ είχε αποστείλει προς το Σύνδεσμο Τραπεζών, δύο επιστολές τον Αύγουστο του 2023 με τις οποίες τις καλούσε να διαμορφώσουν μία πιο ευνοϊκή επιτοκιακή πολιτική για τους καταθέτες και τους δανειολήπτες τους.
Χρειάστηκε ο Μάκης Κεραυνός να επιστρατεύσει και να προειδοποιήσει για εφαρμογή διεθνών πρακτικών σε ότι αφορά τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών, Windfall gains tax, για να κινήσουν τα νερά οι τράπεζες.
Η πρόσφατη επίμαχη πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ, που δεν πέρασε οριακά από την Ολομέλεια της Βουλής, στηρίζεται σε αυτή τη φορολογική μέθοδο η οποία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1917, λίγο πριν από την είσοδο των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η πρακτική αυτή ακολουθήθηκε και πάλι από τις ΗΠΑ, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα απροσδόκητα έσοδα του κράτους των ΗΠΑ από τον φόρο κερδών, είχαν διανεμηθεί τότε, για να στηριχθεί η πολεμική προσπάθεια της χώρας και των συμμάχων κατά της Γερμανίας.
Η εφαρμογή του Windfall gains tax, όπως γίνεται αντιληπτό, εφαρμόστηκε σε ακραίες καταστάσεις.
Δεν είναι σύνηθες και δεν πρέπει να αποτελεί «φορολογικό προηγούμενο κατά των τραπεζών».
Η ΕΚΤ και οι θεσμοί της ΕΕ, δεν υιοθετούν σήμερα τέτοιες πρακτικές.
Κορυφαίοι οικονομολόγοι τάσσονται ανεπιφύλακτα κατά των έκτακτών φόρων. Θεωρούν τις κυβερνήσεις που εφαρμόζουν πρακτικές εκτάκτων φορολογιών ως ένδειξη πολιτικής τους αδυναμίας.
Είναι για αυτό που η ΕΚΤ σταμάτησε εν μία νυκτί παρόμοια πρόθεση της κυβέρνησης Τζίορτζιας Μελόνι στην Ιταλία το 2023, διότι ο κίνδυνος να αποσταθεροποιηθεί το τραπεζικό σύστημα της χώρας ήταν πέρα για πέρα ορατός.
Μη σοφό μέτρο η έκτακτη φορολογία
Επιστρέφοντας στα καθ’ υμάς, αναμφίβολα η έκτακτη φορολογία των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών θα προκαλούσε αναστάτωση.
Θα επηρέαζε το σταθερό προσανατολισμό της χώρας στην ανάπτυξη του επενδυτικού της προγράμματος.
Θα μπορούσε να πληγεί η φήμη του νησιού για άλλη μία φορά εξαιτίας της διατάραξης του φορολογικού του μοντέλου.
Σίγουρα, δεν θα περνούσε απαρατήρητη μία τέτοια ενέργεια ούτε από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Οι αναφορές αυτές γίνονται διότι η μη προληπτική πολιτική των τραπεζών, θα μπορούσε να οδηγήσει τα πράγματα σε αγκάθινα μονοπάτια, εάν δεν είχαν πρυτανεύσει πιο λογικές σκέψεις και αποφάσεις.
Το γνώριζαν οι τράπεζες και όλοι αναμέναμε ότι το σερί των αυξήσεων των επιτοκίων από τη Φρανκφούρτη θα ήταν συνεχής από τη θεαματική αύξηση του πληθωρισμού.Υπήρξαν μεταξύ άλλων σωρεία δημόσιων δηλώσεων από μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ, που προανήγγειλαν το κύμα της αύξησης των επιτοκίων.
Συνεπώς, τα τεχνοκρατικά επιτελεία των τραπεζών θα έπρεπε να είχαν λάβει οδηγίες από τις διοικήσεις τους, να ξεκινήσουν ασκήσεις επί χάρτου σε ανύποπτο χρόνο, στο κομμάτι των μειώσεων των χρεώσεων των δανειστικών επιτοκίων, της αύξησης των καταθετικών επιτοκίων και τη λήψη μέτρων, όπως αυτών που έχουν ανακοινωθεί προχθές.
Αυτή θα έπρεπε να ήταν η σοφή διαδικασία που θα έπρεπε να είχαν ακολουθήσει, ειδικότερα οι δύο συστημικές τράπεζες που κατέχουν μαζί το 80% της αγοράς και να είχαν προλάβει τη λογική αντίδραση της κοινωνίας.
Το κράτος έχει ετήσια έσοδα €200 εκατ. από τις τράπεζες
Πρέπει την ίδια ώρα να είμαστε και δίκαιοι. Οι τράπεζες καταβάλλουν, υπό μορφή φόρων, περίπου €200 εκατ. ετησίως.
Είναι οι μοναδικές τράπεζες, στην Ευρώπη, που επωμίζονται επιπρόσθετο φορολογικό τέλος επί των καταθέσεων.
Σύντομα θα τους επιβληθεί και επιπρόσθετο φορολογικό βάρος, όταν θα τεθεί σε ισχύ η αύξηση του παγκόσμιου ελάχιστού εταιρικού φόρου από το 12% στο 15% για επιχειρήσεις που έχουν τζίρο πέραν των €700 εκατ.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε ότι από τα δραματικά γεγονότα του Μαρτίου του 2013, οι τράπεζες μέχρι το 2021 κατέγραφαν ζημιές εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, κυρίως εξαιτίας των υποχρεώσεων τους για αύξηση των κεφαλαίων και των προβλέψεων τους.
Επίσης, η πλεονάζουσα ρευστότητα τους, δεν απέδιδε τόκους καθώς η ΕΚΤ διατηρούσε μηδενικό συντελεστή ο οποίος σε κάποιο στάδιο μεταφράστηκε σε αρνητικό επιτόκιο.
Θα θέλαμε να προσθέσουμε ακόμη μία σημαντική πτυχή. Το τραπεζικό σύστημα, απασχολεί περίπου 7 χιλ. υπαλλήλους του και θεωρείται ένας εκ των μεγάλων εργοδοτών του τόπου.
Αν ληφθεί υπόψη ότι μέσω των τραπεζών επωφελούνται και πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες, τότε δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι δεν συνεισφέρουν στην κοινωνία.
Ποιος άλλωστε θα παραγνωρίσει το σημαντικό τους ρόλο, στην ανάπτυξη της οικονομίας με την παροχή δανείων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα και στη συμμετοχή τους ως χρηματοδότες σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα.
Καταληκτικά, σημειώνουμε ότι εάν οι τράπεζες ενεργούσαν προληπτικά σε ότι αφορά το σκέλος της ελάφρυνσης των χρεώσεων και των επιτοκίων, συν τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών στις απομακρυσμένες περιοχές, οι πολίτες θα τους έβγαζαν σήμερα το καπέλο και θα αποφεύγονταν μεμψιμοιρίες και σχόλια του στυλ ότι «ενήργησαν υπό την πίεση των πολιτικών, του ΥΠΟΙΚ και της κοινωνίας».
