Το ερώτημα είναι λοιπόν: Γιατί; Γιατί δεν επαναλήφθηκε αυτό το μοτίβο που είδαμε στην περίοδο των 16 ετών από 1985 έως 2001 και μετέπειτα στην δεύτερη περίοδο των 7 ετών από το 2004 έως το 2011 όπου το ΑΚΕΛ ανέκαμπτε;
Η ‘περίπτωση ΑΚΕΛ’ είναι αξιοσημείωτη. Και συνάμα ενδιαφέρουσα. Πρόκειται για το παλαιότερο κόμμα της Κύπρου, και τα τελευταία χρόνια αιωρούνται διάφορα ερωτήματα ως προς το μέλλον αυτού του άλλοτε γίγαντα του κομματικού χάρτη, με το σημαντικότερο και το κυριότερο να είναι το εξής: Θα μπορέσει ξανά το ΑΚΕΛ να κυβερνήσει;
Το ερώτημα αυτό αποτελεί και την πεμπτουσία αλλά και τον κύριο λόγο ύπαρξης ενός πολιτικού κόμματος. Να βρίσκεται δηλαδή στην εξουσία είτε από μόνο του είτε μέσω συνεργασιών ώστε έτσι να μπορεί να επιβάλλει τις πολιτικές του και τις θέσεις του. Αυτός είναι και ο μόνος λόγος ύπαρξης των κομμάτων.
Πίσω από το κύριο ερώτημα –κατά πόσο θα μπορέσει ξανά το ΑΚΕΛ να κυβερνήσει- προκύπτουν διάφορα άλλα δευτερεύοντα ερωτήματα, όπως:
Γιατί το ΑΚΕΛ δεν ανακάμπτει; Είναι και το ΑΚΕΛ ‘θύμα’ της νέας τάσης πολιτικής όπου επικρατεί η εικόνα και η επικοινωνία αντί η ουσία και η σοβαρότητα; Μήπως το ΑΚΕΛ δεν μπόρεσε να εξελιχθεί και έμεινε στάσιμο με την κοινωνία να βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από το ίδιο και τις πολιτικές του; Και εν τέλει, έχει καν το ΑΚΕΛ Πρόταση Εξουσίας;
Κάνοντας μια αναδρομή από το 1981 μέχρι σήμερα, θα παρατηρήσουμε ότι υπήρξαν τρεις περιπτώσεις όπου το ΑΚΕΛ είχε καταποντιστεί σε ποσοστά.
Αυτές οι περιπτώσεις ήταν Α/ στις βουλευτικές εκλογές του 1985, Β/ στις Ευρωεκλογές του 2004 και Γ/ στις Ευρωεκλογές του 2014.
Και οι τρεις περιπτώσεις έχουν πολιτική εξήγηση. Συνοπτικά:
Α/ Βουλευτικές 1985 - Πριν τις Βουλευτικές του 1985 προηγήθηκε η συμπόρευση ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ με το μίνιμουμ πρόγραμμα του 1982, το οποίο ουσιαστικά ήταν το ‘μανιφέστο’ των δυο σε περίπτωση που ο κοινός τους υποψήφιος κέρδιζε τις Προεδρικές του 1983, κάτι που έγινε με την επανεκλογή του Σπύρου Κυπριανού. Στο μεταξύ τον Αύγουστο 1983 προκύπτουν οι ‘δείκτες Γκουεγιάρ’ στο Κυπριακό, όπου στη συνέχεια και επί του κυπριακού σημειώνεται έντονη διαφωνία μεταξύ ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ ενώ τον Νοέμβριο 1983 ανακηρύσσεται το ψευδοκράτος. ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ συμπορεύονται στο θέμα του Κυπριακού με ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ να βρίσκονται στην άλλη πλευρά. Δεκέμβριο του 1984 ο Σπύρος Κυπριανού ανακοινώνει την λήξη του ‘μίνιμουμ προγράμματος’ δηλαδή την συνεργασία του με το ΑΚΕΛ, με το ΑΚΕΛ να ζητά την προκήρυξη προεδρικών εκλογών διότι όπως υποστήριζε στο 56,7% (ποσοστό εκλογής Σπ. Κυπριανού το 1983) ‘υπήρχε και 35% που ανήκει στο ΑΚΕΛ’. Ακολουθεί η Σύνοδος Κορυφής στη Νέα Υόρκη (17/1/85) για το Κυπριακό χωρίς καμία πρόοδο με ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ να επιρρίπτουν την ευθύνη στον Σπύρο Κυπριανού. ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ επιμένουν στην προκήρυξη Προεδρικών Εκλογών επικαλούμενα ότι ο Σπ. Κυπριανού είχε απωλέσει την στήριξη της πλειοψηφίας των πολιτών. Μάλιστα ψηφίζουν και Ψήφισμα στη Βουλή για παραίτηση, αλλά ο Σπ. Κυπριανού επικαλείται το Σύνταγμα και δεν παραιτείται. Έτσι ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ αποφασίζουν την προκήρυξη πρόωρων Βουλευτικών εκλογών, οι οποίες διεξάγονται 8/12/1985. Κάτω από αυτά τα δεδομένα το ΑΚΕΛ δέχεται μια συντριπτική ήττα καταγράφοντας ποσοστά 27.43% και πέφτοντας μάλιστα στην 3η θέση με το ΔΗΚΟ να λαμβάνει ποσοστά 27,65%.
Β/ Ευρωεκλογές 2004 – Στις Ευρωεκλογές του 2004 το ΑΚΕΛ δέχτηκε την δεύτερη του ήττα σε ποσοστά αφού έλαβε μόλις 27,89% την ώρα που όλοι ανέμεναν την ‘θριαμβευτική πρωτιά’ έναντι του ΔΗΣΥ λόγω και των γεγονότων που προηγήθηκαν στο Δημοψήφισμα του 2004. Ωστόσο παρά το γεγονός ότι και ο ΔΗΣΥ κατέγραψε εκκωφαντική πτώση ποσοστών στις Ευρωεκλογές του 2004 της τάξεως του 28.23% το ΑΚΕΛ δεν κατάφερε να ‘εξαργυρώσει’ ούτε το ‘ΝΑΙ’ του ΔΗΣΥ (και το ‘ΟΧΙ’ το δικό του) ούτε και το σχίσμα που προέκυψε στην Πινδάρου.
Γ/ Ευρωεκλογές 2014 – Με ποσοστά της τάξεως 26.98%, το ΑΚΕΛ καταγράφει την τρίτη του σημαντική ήττα από το 1981. Τα ποσοστά αυτά αντανακλούσαν την απογοήτευση των πολιτών από την διακυβέρνηση του ΑΚΕΛ (2008-2013) παρά του γεγονότος ότι η διακυβέρνηση ΔΗΣΥ άρχισε με το καλημέρα με κούρεμα καταθέσεων και των όσων επακολούθησαν.
Ποιο είναι όμως το σημαντικό σε αυτή την πορεία ποσοστών του ΑΚΕΛ;
Θα προσέξουμε ότι παρά την ήττα του 1985, το ΑΚΕΛ κατάφερε να ανακάμψει και στις επόμενες εκλογές, του 1991 έλαβε 30,63% ακολουθώντας μια ανοδική πορεία φτάνοντας μάλιστα στις Βουλευτικές του 2001 με ποσοστά 34.71% και πρώτο κόμμα.
Το ίδιο σκηνικό καταγράφεται μετά την ήττα των Ευρωεκλογών του 2004. Το ΑΚΕΛ ανακάμπτει όπου στις αμέσως επόμενες εκλογές (Βουλευτικές 2006) να καταγράφει ποσοστό 31.13% ακολουθώντας και πάλι μια ανοδική πορεία μέχρι τις Ευρωεκλογές του 2009 καταγράφοντας ποσοστά ρεκόρ ύψους 34.9% (!) ενώ στις Βουλευτικές του 2011 έλαβε ποσοστά ύψους 32.67%.
Το μοτίβο αυτό ωστόσο το βλέπουμε να μην επαναλαμβάνεται μετά την ήττα των Ευρωεκλογών του 2014. Αντί για ανάκαμψη, το ΑΚΕΛ μέχρι και τις τελευταίες εκλογές (Ευρωεκλογές 2024) ακολουθεί μια πτωτική πορεία παρά το ότι ακολούθησαν άλλες τέσσερεις εκλογικές αναμετρήσεις και παρά το γεγονός ότι το ΑΚΕΛ ‘έκλεισε’ 11 χρόνια (στις τελευταίες εκλογές του 2024) ως Αξιωματική Αντιπολίτευση. Κάτι που η πολιτική λογική υποστηρίζει πως η πορεία του θα έπρεπε να ήταν ανοδική και όχι καθοδική.
Το ερώτημα είναι λοιπόν: Γιατί; Γιατί δεν επαναλήφθηκε αυτό το μοτίβο που είδαμε στην περίοδο των 16 ετών από 1985 έως 2001 και μετέπειτα στην δεύτερη περίοδο των 7 ετών από το 2004 έως το 2011 όπου το ΑΚΕΛ ανέκαμπτε;
Οι διαφωνίες στην εσωτερική διακυβέρνηση ή το κυπριακό δεν μπορούν να αποτελούν δικαιολογία. Αυτά πάντοτε υπήρχαν και είναι επαναλαμβανόμενα. Και μάλιστα κατά τις προηγούμενες δεκαετίες σε πολύ πιο έντονο βαθμό και ρυθμό (όπως είδαμε και πιο πάνω με την κρίση του 1985).
Ούτε και το ότι η διακυβέρνηση του ΑΚΕΛ –ότι ήταν καταστροφική- μπορεί να αποτελεί πλέον δικαιολογία για δυο λόγους: Πρώτον, έχουν ήδη περάσει 11 χρόνια (από τις εκλογές του 2024) και μέχρι τις Βουλευτικές του 2026 θα έχουν περάσει 13 χρόνια από τότε. Δεύτερον, παρά τα χαμηλά ποσοστά του, το ΑΚΕΛ όλα αυτά τα χρόνια ήταν το δεύτερο κόμμα και η Αξιωματική Αντιπολίτευση. Συνεπώς θα έπρεπε να είχε ήδη ανακάμψει.
Το μεταβαλλόμενο περιβάλλον επίσης δεν μπορεί ούτε και αυτό να αποτελέσει δικαιολογία. Το περιβάλλον πάντοτε μεταβάλλεται και πάντοτε εξελίσσεται. Το περιβάλλον του 2000 δεν ήταν το ίδιο με αυτό του 1985 και το περιβάλλον του 2020 δεν ήταν το ίδιο με αυτό του 2000. Και εννοείται πως το περιβάλλον του 2040 δεν θα έχει καμία απολύτως σχέση με το σημερινό περιβάλλον.
Συνεπώς, γιατί το ΑΚΕΛ δεν ανακάμπτει με προοπτική να βρεθεί στην εξουσία;
Αυτό το οποίο εντοπίζεται να απουσιάζει από πλευράς ΑΚΕΛ σε αυτή την περίοδο σε σύγκριση με τις προηγούμενες δυο περιόδους, είναι μια ‘Πρόταση Εξουσίας’ καθώς και το πρόσωπο που θα τρέξει αυτή την ‘Πρόταση Εξουσίας’. Μια αξιόπιστη, σύγχρονη ‘Πρόταση Εξουσίας’.
Όλα αυτά τα χρόνια, μετά το 2013, το ΑΚΕΛ εμφανίζεται ωσάν να είναι ‘χαμένο’ και με δεδομένη ‘ηττοπάθεια’. Χωρίς συγκεκριμένη πολιτική, χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις, χωρίς ιδιαίτερη αντιπολίτευση. Στις δε Προεδρικές Εκλογές που ακολούθησαν 2013, 2018 και 2023 το ΑΚΕΛ τις διεκδίκησε με τρίτα πρόσωπα, στέλνοντας το μήνυμα παραδοχής ουσιαστικά ότι ‘ο επικεφαλής του ΑΚΕΛ δεν μπορεί να κυβερνήσει’. Κάτι που αυτονόητα εξανεμίζει τις προσδοκίες των πολιτών -που πιστεύουν στο ΑΚΕΛ- ότι μπορεί να κυβερνήσει.
Αυτό λοιπόν το οποίο χρειάζεται το ΑΚΕΛ είναι Πρόταση Εξουσίας και το πρόσωπο που θα τρέξει αυτή την Πρόταση Εξουσίας. Και ενόσω το ΑΚΕΛ δεν εμφανίζεται με μια Πρόταση Εξουσίας αλλά και με αυτοπεποίθηση ότι ο εκάστοτε Γενικός του Γραμματέας μπορεί, ναι, να είναι υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα μπορέσει να ανακάμψει αλλά ούτε και να βρεθεί στην εξουσία…
Και αυτό πρέπει να το πράξει τώρα και όχι στο παρά ένα των κάθε εκλογών!
