Τα ποσοστά του ΔΗΣΥ δείχνουν ότι ακόμη παραμένει σε μεγάλη διάσπαση, του ΑΚΕΛ ότι οι αλλαγές δεν πέτυχαν, του ΔΗΚΟ ότι χρειάζεται γενική αναδιοργάνωση και της ΕΔΕΚ ότι θέλει ριζική ανακαίνιση. Τα δε ποσοστά ΔΗΠΑ και Οικολόγων είναι ποσοστά διάλυσης. Από την άλλη το ΕΛΑΜ συνεχίζει την άνοδο του και πλέον το μεγάλο του στοίχημα είναι οι Βουλευτικές του 2026 με στόχο να καταστεί ο ρυθμιστής του πολιτικού τοπίου της Κύπρου… Κατά τα άλλα, έχω την αίσθηση ότι τα Κόμματα με τον τρόπο που συμπεριφέρονται, μια βδομάδα μετά εκείνη την τεράστια κατρακύλα τους, σε αυτό που ελπίζουν και σε αυτό που προσδοκούν είναι πως στις Βουλευτικές του 2026 δεν θα υπάρξει κάποιος άλλος Φειδίας, ο οποίος ‘θα τους κλέψει τα ποσοστά’ ή και αν υπάρξει να κατατροπωθεί, και έτσι θα ανακάμψουν και θα μπορούν εκ νέου να βγουν μπροστά στα πάνελς και να πανηγυρίσουν ότι ‘ανακάμψαμε’. Επί τούτου δυο πράματα…
Προχώρησα σε μια έρευνα για να εντοπίσω αν ποτέ προηγουμένως τα κόμματα κατέγραψαν τόσο χαμηλά ποσοστά σε εκλογικές αναμετρήσεις. Είτε σε Ευρωεκλογές, είτε σε Βουλευτικές, μιας και οι Προεδρικές εκλογές δεν προσφέρονται προς αξιόπιστη καταμέτρηση ποσοστών κομμάτων ως προς την εκλογική τους δύναμη, αλλά ως ‘ενδεικτική’ καταγραφή.
Ο Πίνακας δείχνει τα ποσοστά των κομμάτων κατά τις τελευταίες 10 εκλογικές αναμετρήσεις κατά την τελευταία σχεδόν 25ετία. Πιο συγκεκριμένα από το 2001 έως και τις πρόσφατες εκλογές της 9ης Ιουνίου 2024.
Από αυτή την καταγραφή εξάγονται μερικά ωραία πολιτικά συμπεράσματα. Να τα δούμε.
ΔΗΣΥ. Η πορεία των ποσοστών του ΔΗΣΥ, θα μπορούσε να χωριστεί σε δυο περιόδους. Από το 2001 έως το 2014 και από το 2014 έως σήμερα.
Κατά την πρώτη 15ετία με εξαίρεση τις ευρωεκλογές του 2004, οι οποίες ακολούθησαν του Δημοψηφίσματος του Σχεδίου Ανάν, ο ΔΗΣΥ διατηρούσε μια σταθερά –με τις αυξομειώσεις της- πέραν του 30% πορεία. Ακόμη και στις Βουλευτικές του 2006, μόλις δυο χρόνια μετά το Δημοψήφισμα και το ποσοστό 28.23% του 2004, ο ΔΗΣΥ κατάφερε και επανήλθε στο 30+%. Ακολούθησε μια ανοδική πορεία, φθάνοντας και στο ρεκόρ υψηλότερων ποσοστών, το 2014 με το εκπληκτικό ποσοστό 37,75%. Στις Ευρωεκλογές του 2014, ο ΔΗΣΥ διένυε το πρώτο έτος της θητείας Αναστασιάδη στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Κατά την δεύτερη περίοδο (2014 έως σήμερα) ο ΔΗΣΥ καταγράφει μια σημαντική πτωτική πορεία, καταλήγοντας στο ιστορικά χαμηλότερο ποσοστό που κατέγραψε ο Δημοκρατικός Συναγερμός, στις πρόσφατες εκλογές, της 9ης Ιουνίου 2024, με μόλις 24,8% (!). Ο ΔΗΣΥ αν και βγήκε λαβωμένος από τις Προεδρικές του 2023, η νέα ηγεσία που ανέλαβε, φαίνεται από τα ποσοστά που έλαβε στην πρώτη της δοκιμασία, ότι δεν πέτυχε να αυξήσει ούτε και να συγκρατήσει το προηγούμενο 27.77%.
Συμπερασματικά, θα μπορούσε να λεχθεί ότι τα ποσοστά του ΔΗΣΥ του 24,8% αντικατοπτρίζουν έναν Συναγερμό που βρίσκεται ακόμη σε μεγάλο βαθμό διασπασμένος και με μεγάλη εσωστρέφεια.
ΑΚΕΛ. Η πορεία των ποσοστών του ΑΚΕΛ, όπως και του ΔΗΣΥ, θα μπορούσε να χωριστεί χρονικά σε δυο περιόδους αλλά με διαφοροποιημένα διαστήματα. Από το 2001 έως το 2011 και από το 2011 έως σήμερα.
Κατά την πρώτη περίοδο το ΑΚΕΛ ήταν αρχικά αξιωματική αντιπολίτευση με πορεία προς την εξουσία (2001) μετά στην συγκυβέρνηση (2004 και 2006) και μετέπειτα ήταν το ίδιο Κυβέρνηση (2009 και 2011), όπου κατέγραψε και το ρεκόρ υψηλότερων ποσοστών του, το 2009 αγγίζοντας το 34,9%. Σε αυτές τις πέντε εκλογικές αναμετρήσεις, με εξαίρεση το 2004 (λόγω Δημοψηφίσματος) το ΑΚΕΛ κατέγραφε ποσοστά πέραν του 30% και ήταν αδιαμφισβήτητα είτε η πρώτη είτε η δεύτερη πολιτική δύναμη του τόπου.
Η δεύτερη περίοδος του ΑΚΕΛ, από το 2011 έως και σήμερα, σηματοδοτήθηκε από την έκρηξη στο Μαρί και την κατάρρευση της οικονομίας. Δυο γεγονότα που μέχρι σήμερα κατατρέχουν το ΑΚΕΛ αφού έκτοτε το κόμμα της Αριστεράς ακολουθεί μια καθοδική πορεία σε ποσοστά. Αποκορύφωμα το ρεκόρ χαμηλών ποσοστών – όπως και του ΔΗΣΥ- στις τελευταίες εκλογές της 9ης Ιουνίου με μόλις 21.5%.
Στο ΑΚΕΛ υπήρξε αλλαγή ηγεσίας από τον Ιούνιο του 2021 και αυτή ήταν η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση της νέας ηγεσίας (μαζί με τις Προεδρικές του 2023) αλλά ουσιαστικά ήταν η πρώτη εκλογή που τα κομματικά ποσοστά καταμετρούνται.
Αν και στο κόμμα της Αριστεράς έγιναν Καταστατικές αλλαγές με στόχο να γυρίσει σελίδα και να εισέλθει σε μια νέα εποχή, τα ποσοστά αυτά, φανερώνουν ότι το ΑΚΕΛ θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί επιπλέον και να αποδείξει ότι βρίσκεται σε πρωταγωνιστική θέση στις Βουλευτικές του 2026.
ΔΗΚΟ. Στο ΔΗΚΟ η κατάσταση είναι λίγο διαφορετική από τα δυο μεγάλα κόμματα. Διαχρονικά από το 2001 έως το 2021 τα ποσοστά του κυμαίνονταν από 10.83% (2014) έως και 17.92% (2006). Τα μεγάλα σκαμπανεβάσματα του ΔΗΚΟ θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αποτελούν και ‘κομμάτι του κομματικού του DNA’.
Ωστόσο θα μπορούσε και για το ΔΗΚΟ να χωριστεί χρονικά αυτή η 25ετία σε δυο περιόδους. Από το 2001 έως το 2019 και από το 2019 έως σήμερα.
Το ΔΗΚΟ κατά την τελευταία 25ετία άλλαξε 4 Προέδρους (Τάσσο Παπαδόπουλο, μεταβατικό Πρόεδρο για 3 χρόνια τον Νίκο Κλεάνθους, Μάριο Καρογιάν και Νικόλα Παπαδόπουλο) και είχε δυο αποσχίσεις (το 2018 με την αποχώρηση του Μάριου Καρογιάν και άλλων στελεχών που δημιούργησαν την ΔΗΠΑ και το 2020 με την αποχώρηση Α. Βότση, Μ. Μουσιούττα, Γ. Προκοπίου, Χ. Τσίγκης και Α. Τρυφωνίδης, οι οποίοι δημιούργησαν την Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων, η οποία μετέπειτα συγχωνεύτηκε με ΔΗΠΑ).
Κατά την πρώτη περίοδο τα ποσοστά του ΔΗΚΟ ανεξαρτήτως σκαμπανεβασμάτων θεωρούνταν σταθερά πέριξ του 12 με 13%.
Ωστόσο στο δεύτερο χρονικό διάστημα, 2019-2024 παρακολουθούμε μια καθοδική πορεία του ΔΗΚΟ, το οποίο κατέγραψε χαμηλό ρεκόρ στις τελευταίες εκλογές με μόλις 9.7%, κομβικό σημείο για την ιστορία του ΔΗΚΟ αφού πρόκειται για την πρώτη φορά που το ΔΗΚΟ καταγράφει ποσοστά κάτω του 10%.
Οι αποσχίσεις και οι τριγμοί στο ΔΗΚΟ αν και αρχικά φάνηκε πως δεν το επηρεάζουν, στο τέλος αποδείχτηκε, πως ‘χρειάζονται όλοι’ ενώ την ίδια ώρα το ΔΗΚΟ ίσως θα πρέπει να προχωρήσει σε μια πλήρη ανασυγκρότηση μιας και η εικόνα του στους πολίτες είναι μάλλον αρνητική παρά θετική ως ‘το κόμμα με πεπαλαιωμένες στρατηγικές και πολιτικό λόγο’.
ΕΔΕΚ. Η πορεία της ΕΔΕΚ ομοιάζει λίγο πολύ με αυτή του ΔΗΚΟ. Κατά την τελευταία 25ετία παρουσιάζει σκαμπανεβάσματα ποσοστών σε κάποιες περιπτώσεις με μεγάλη απόκλιση, ωστόσο θεωρείτο πως οι Σοσιαλιστές διατηρούν διαχρονικά ένα ποσοστό από 6 έως 8%, παρά τις όποιες εσωκομματικούς τριγμούς και συγκρούσεις. Το υψηλότερο ποσοστό ρεκόρ το κατέγραψαν το 2004 (συγκυβέρνηση) με 10,79% και το χαμηλότερο στις πρόσφατες εκλογές με μόλις 5.1%.
Ωστόσο τα τελευταία 4 χρόνια υπήρξαν δυο συγκρούσεις μεταξύ ηγετικών στελεχών, που φαίνεται πως αυτό επηρέασε αρνητικά την ΕΔΕΚ, αφού η πρώτη ήταν η σύγκρουση Μ. Σιζόπουλου με Δ. Παπαδάκη και την διαγραφή του δεύτερου το 2020 και η δεύτερη η σύγκρουση του Μ. Σιζόπουλου με Κ. Ευσταθίου που έφερε την ανεξαρτητοποίηση του δεύτερου αρχές του 2023.
Έκτοτε έγιναν δυο εκλογικές αναμετρήσεις (Βουλευτικές 2021 και Ευρωεκλογές 2024) και παρατηρείται μια επικίνδυνη πτωτική πορεία της ΕΔΕΚ αφού από το 10.58% το 2019 έφτασε στο 6.72% στις Βουλευτικές του 2021 και τώρα στο 5.1%.
Στα αρνητικά της ΕΔΕΚ καταγράφεται ότι μετά από 15 χρόνια μένει χωρίς Ευρωπαϊκή παρουσία αφού δεν κατάφερε να εκλέξει Ευρωβουλευτή.
Συμπερασματικά, η πολιτική ανάγνωση θα μπορούσε να ήταν ότι η ΕΔΕΚ χρειάζεται μια ριζική και ολική αναδιάρθρωση και ανασυγκρότηση (from scratch), μιας και ως κόμμα διατείνεται ως Σοσιαλιστικό, δηλαδή μια πολιτική ιδεολογία, η οποία σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, κάτι που θα έπρεπε να είχε λάβει υπόψη της η ΕΔΕΚ προ πολλού.
ΕΛΑΜ. Το ΕΛΑΜ είναι το μοναδικό κόμμα που από την ημέρα ιδρυσής του διατηρεί ανοδική πορεία. Πρώτη φορά έλαβε μέρος σε εκλογική αναμέτρηση στις Ευρωεκλογές του 2009 και έλαβε μόλις 0,22%. Έκτοτε έλαβε μέρος σε όλες τις αναμετρήσεις που ακολούθησαν σημειώνοντας μέσα σε 15 χρόνια μια εκπληκτική πορεία αφού στις πρόσφατες εκλογές έλαβε ποσοστό ρεκόρ για το ίδιο της τάξεως του 11,2%.
Στα συν του ΕΛΑΜ είναι άλλα δυο δεδομένα. Πρώτον ότι εκτόπισε το ΔΗΚΟ από την τρίτη θέση και δεύτερον για πρώτη φορά καταφέρνει να εκλέξει ευρωβουλευτή.
Συμπερασματικά, το μεγάλο στοίχημα του ΕΛΑΜ θα είναι το 2026, στις Βουλευτικές εκλογές, κατά πόσο δηλαδή θα συγκρατήσει το 11+% ή και κατά πόσο θα το αυξήσει περαιτέρω. Πάντως με τέτοια ποσοστά, αν αυτά καταγραφούν και το 2026, το ΕΛΑΜ θα διαδραματίζει σοβαρό ρυθμιστικό ρόλο στο πολιτικό περιβάλλον της Κύπρου.
Δεν συμπεριλήφθηκαν στο γράφημα τα ποσοστά των ΔΗΠΑ και ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ.
Η ΔΗΠΑ μετρά μόλις τρεις εκλογικές αναμετρήσεις. Ευρωεκλογές 2019, Βουλευτικές 2021 και Ευρωεκλογές 2024, όπου έλαβε αντίστοιχα 3.8%, 6,10% και τώρα μόλις 2.2%. Συνεπώς δεν μπορεί να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα, παρά μόνο ότι το πιθανότερο είναι πως η ΔΗΠΑ ίσως να ολοκληρώσει τον κύκλο της ως Κόμμα στις Βουλευτικές του 2026, διότι το 2.2% πρόκειται για ποσοστό ‘διάλυσης’ παρά ‘ανάπτυξης’.
Οι δε Οικολόγοι, αν και είναι ένα κόμμα που συμμετέχει σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες από το 2001, εντούτοις τα ποσοστά που έλαβαν στις εκλογές της 9ης Ιουνίου, δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια αισιοδοξίας, αφού πήρε μόλις 1,3%, δηλαδή μόλις το ένα τρίτο του εκλογικού μέτρου των Βουλευτικών εκλογών (3,6%). Οι Οικολόγοι αν και κατέγραψαν και σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις για την Ευρωβουλή ποσοστά κάτω του 2% -όσες φορές κατήλθαν αυτόνομα (2004 με 0.86% και 2009 με 1,5%) (το 2014 και το 2019 κατήλθαν σε συνεργασία με ΕΔΕΚ και με Συμμαχία Πολιτών αντίστοιχα), εντούτοις σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Τότε, το μέτρο των Βουλευτικών ήταν στο 1,8% (για να λάβεις έδρα δηλαδή στην Βουλή των Αντιπροσώπων) ενώ το μέτρο τώρα είναι στο 3.6% (για να δικαιούσαι είσοδο στην Βουλή πρέπει να εξασφαλίσεις 3.6% και αυτόματα λαμβάνεις 2 έδρες). Συνεπώς πχ το 2009 με ένα ποσοστό του 1,5% στις Ευρωεκλογές ήταν ‘πολύ κοντά’ στο μέτρο του 1,8% για να μπει στη Βουλή το 2011 και αυτό λειτουργούσε βοηθητικά για τους Πράσινους, σε αντίθεση με τώρα όπου το 1,3% απέχει κατά 2,3% μονάδες από το Μέτρο, κάτι που λειτουργεί και ως ‘χαμένη ψήφος’ παρά ως ‘ψήφος προοπτικής έδρας’.
Πριν κλείσουμε, να πούμε και δυο λόγια για την εκλογή Φειδία σε συνάρτηση με τα κόμματα. (Ως προς την εκλογή του Φειδία και τα μηνύματα ήδη η Στήλη αφιέρωσε εξ’ ολοκλήρου άρθρο για την εκλογή Φειδία, με τον τίτλο: «Ο νεαρός που ‘μάτσιασε’ τα κόμματα και τα πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων»).
Έχω την αίσθηση ότι τα Κόμματα με τον τρόπο που συμπεριφέρονται, μια βδομάδα μετά εκείνη την τεράστια κατρακύλα τους, αυτό που ελπίζουν και σε αυτό που προσδοκούν είναι πως στις Βουλευτικές του 2026 δεν θα υπάρξει κάποιος άλλος Φειδίας, ο οποίος ‘θα τους κλέψει τα ποσοστά’, και έτσι θα ανακάμψουν και θα μπορούν εκ νέου να βγουν μπροστά στα πάνελς και να πανηγυρίσουν ότι ‘ανακάμψαμε’.
Δύο πράματα:
Ένα. Τα ποσοστά Κυρίες και Κύριοι των Κομμάτων δεν σας ανήκουν. Ανήκουν στον λαό, ο οποίος σας τα δανείζει ανά 5ετία για να τα διαχειριστείτε. Αυτό να το λάβετε πολύ σοβαρά υπόψη.
Δυο. Αν αυτό είναι το πλάνο σας, να περιμένετε δηλαδή ότι δεν θα υπάρξει άλλος Φειδίας το 2026 ή και αν υπάρξει να κατατροπωθεί και άρα ‘θα ησυχάσουμε’ πλανάσθε πλάνην οικτράν. Εάν δεν λάβατε το μήνυμα, εάν δεν ξεστομίζετε καθαρές κουβέντες και λύσεις, και αν συνεχίσετε να πατάτε σε δυο ή τρεις βάρκες και αν συνεχίσετε να λαϊκίζετε και όπου δείτε φως να μπαίνετε μέσα με στόχο να αλίευση πρόσκαιρων ψήφων, θα συνεχίσετε να κατρακυλάτε!
Κατρακυλούσατε, κατρακυλούσατε…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ / Twitter: @tsangarisp
