Μετά και το ‘φαινόμενο’ Φειδία, η υποψηφιότητα του οποίου οδήγησε στην κάλπη αρκετούς νέους ψηφοφόρους, θα τολμήσουν τα κόμματα να ψηφίσουν μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου στα 17; Ή μήπως θα φοβηθούν καμιά νέα πανωλεθρία και το 2026 από άλλους πιθανούς ‘Φειδίες’; Την δε αυτόματη εγγραφή; Θα την ψηφίσουν ή θα φοβηθούν τους ‘επικίνδυνους’ ψηφοφόρους;

Τις προάλλες ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανακοίνωσε την πρόθεση της Κυβέρνησης να καταθέσει δυο Νομοσχέδια που έχουν να κάνουν με τις εκλογές. Το ένα θα αφορά την αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους και το άλλο την μείωση του ορίου ηλικία για δικαίωμα ψήφου, από 18 που ισχύει σήμερα να γίνει στα 17 έτη. 

Η αυτόματη εγγραφή και οι ‘επικίνδυνοι’ για τα κόμματα ψηφοφόροι

Για το θέμα της αυτόματης εγγραφής στους καταλόγους, δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που δεν το επικροτεί και δεν το βρίσκει λογικό. Τι σημαίνει να είσαι στην ηλικία με δικαίωμα ψήφου και να πρέπει να κάνεις ολόκληρη διαδικασία για να ασκήσεις αυτό το δικαίωμα (μέσω της εγγραφής σου στους εκλογικούς καταλόγους).

Άσκοπη αλλά όχι τυχαία άσκοπη διαδικασία. Επί σκοπού για τόσα χρόνια – μέχρι και σήμερα – το κράτος ‘σε βασανίζει’ (έστω και μέσω της υποβολής φόρμας για εγγραφή στους καταλόγους) για να εγγραφείς. Στην πραγματικότητα η όλη διαδικασία δεν εισάχθηκε για να διευκολύνει τους πολίτες να εγγράφονται ως ψηφοφόροι αλλά για να ΜΗΝ εγγράφονται. Όσο πιο λίγοι, τόσο πιο καλά. Βολεύει. Γιατί;  

Και δεν είναι τυχαίο πως οι μόνοι που δεν προκρίνουν την αυτόματη εγγραφή είναι τα κόμματα. Άλλωστε αν το προέκριναν θα το ψήφιζαν κιόλας πριν κάμποσα χρόνια. Ο λόγος που δεν ‘αρέσει’ στα κόμματα η αυτόματη εγγραφή στους καταλόγους είναι απλός:

Επειδή μεγαλώνει το εκλογικό σώμα, και αυτό συνεπάγεται και ‘ανεξέλεγκτο’ εκλογικό σώμα, αφού μέχρι σήμερα η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους γινόταν κατά κύριο λόγο με πρωτοβουλία των κομμάτων και των οργανώσεων νεολαίας τους. Συνεπώς, η εγγραφή νέων ψηφοφόρων αυτονόητα συνεπαγόταν και εγγραφή περισσότερων ‘κομματικών ψηφοφόρων’ παρά ‘άσχετων’ προς τα κόμματα ψηφοφόρους.

Μη κομματικοί ψηφοφόροι συνεπάγεται και ‘ανεξέλεγκτοι ψηφοφόροι’. Και ανεξέλεγκτοι ψηφοφόροι συνεπάγεται ‘επικίνδυνοι ψηφοφόροι’ για τα κόμματα. 

Επιπλέον αυτόματη εγγραφή ψηφοφόρων θα συνεπάγεται –λογικά- και μεγαλύτερη αποχή. Αν και επί της ουσίας αυτό δεν επηρεάζει τα ποσοστά των κομμάτων (αντιθέτως τα μεγάλα ευνοούνται), επί τον απόλυτο αριθμό ψήφων αυτό επηρεάζει υπό την έννοια πως είναι διαφορετικό να σε ψηφίζουν 100,000 ψηφοφόροι από τις πχ 550,000 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους και θα είναι πολύ διαφορετικό να σε ψηφίζουν πχ 120,000 από τις 800,000 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους. Ακόμη, αν είχαμε αποχή της τάξεως του 34.28% στις προηγούμενες Βουλευτικές (ψήφισαν 366,608 από το σύνολο των 557,836 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων), η αποχή πιθανότατα να ξεπερνά το 50% αν εγκριθεί η αυτόματη εγγραφή αφού πλέον όλοι οι πολίτες θα είναι αυτόματα και εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι.

Παρενθετικά να υπενθυμίσουμε ότι η Στήλη έγραψε ξανά για την Αποχή προ μερικών ετών όπου ουσιαστικά αναλύαμε το ‘μεγάλο κόλπο του πολιτικού συστήματος’ (όχι μόνο στην Κύπρο) με το να μην καταμετρά την Αποχή με ουσιαστικό τρόπο. Ένα παράδειγμα θα ήταν να κατανέμονταν και έδρες στην Αποχή (να έμεναν δηλαδή κενές) και τα κόμματα να μοιράζονταν τις υπόλοιπες, επί των πραγματικών δηλαδή ποσοστών τους επί του συνόλου των ψηφοφόρων και όχι μόνο όσων ψήφισαν. Όπως και να έχει αυτό είναι μεγάλο θέμα, με αρκετές παραμέτρους που δεν εξαντλείται σε μια παράγραφο. 

Τρέμουν τα κόμματα την ψήφο από τα 17; Ειδικά μετά το ‘Φαινόμενο Φειδία’;

Το δεύτερο είναι η μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου. Από τα 18 που ισχύει σήμερα να γίνει στα 17 έτη. 

Αυτό νομίζετε θα το θέλουν τα κόμματα; Και αν ακόμη το σκέφτονταν, μετά και το ‘φαινόμενο Φείδια’ στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, η υποψηφιότητα του οποίου οδήγησε στην κάλπη αρκετούς νέους ψηφοφόρους, θα συνεχίσουν να θέλουν την μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου; Και τι θα γίνει αν στις επόμενες εκλογές βρεθεί ένας άλλος Φειδίας ή Φειδίες και έχεις από την μια την 'αυτόματη εγγραφή' και επιπλέον και τους 17χρόνους; Θα τους ανατρέψουν τα πάντα. 

Απόδειξη τούτου, είναι και η Πρόταση Νόμου του Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος κατέθεσε την αλλαγή του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου από τα 18 στα 17 έτη. Η κατάθεση έγινε τον Ιούνιο του 2023, συζητήθηκε μόλις μια φορά μέχρι σήμερα από τη Βουλή, και η Πρόταση Νόμου πήγε στα ράφια της Βουλής. Γιατί; Μα ακριβώς για αυτό που περιγράφουμε εδώ.

Υπάρχει ακόμη μια σημαντική παράμετρος εδώ. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων γίνονται 18 είτε υπηρετούν την θητεία τους στον Στρατό, είτε είναι εξωτερικό για σπουδές. Παράγοντες δηλαδή που δεν διευκολύνουν έναν 18χρονο να ψηφίσει, ακόμη και αν η εγγραφή στους καταλόγους γίνεται αυτόματα.

Αλλά είναι πολύ διαφορετικό με τους 17χρονους. Διότι το 100% είναι Κύπρο και συνεπώς και πολύ πιο ‘άνετοι’ για να πάνε να ψηφίσουν. Τέλος για να έχουμε μια εικόνα, αριθμητικά μιλάμε για περίπου 10,000 πρόσωπα (οι 17χρονοι) που θα προστεθούν στους ψηφοφόρους.  

Είμαι πολύ περίεργος πάντως αν τελικά η Βουλή θα εγκρίνει τα πιο πάνω δυο Νομοσχέδια της Κυβέρνησης ή κατά πόσο θα ‘παίξουν’ για άλλη μια φορά ‘πελλό’ όπως άλλωστε κάνουν με όλα όσα τους αφορούν προσωπικά… Όπως για παράδειγμα με τις Συντάξεις τους, οι οποίοι είναι οι μόνοι στην Κύπρο (μαζί με καμιά 100αριά άλλους αξιωματούχους) που προνομιακά λαμβάνουν την σύνταξη τους στα 60 τους και μάλιστα δυσανάλογα απ’ όσα εισφέρουν σε αντίθεση με όλους τους άλλους πολίτες. Ελπίζω να ρυθμιστεί και αυτό στη βάση του 'όσα συνεισφέρεις, τόσα παίρνεις'. 'Ό,τι ισχύει για τον πολίτη, να ισχύει και για τους Αξιωματούχους' αναφορικά με την Σύνταξη... (μην είστε όμως τόσο αισιόδοξοι).

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ / Twitter: @tsangarisp