Όταν η ΠΑΣΥΔΥ το περασμένο καλοκαίρι έθεσε στο τραπέζι του διαλόγου με το Υπουργείο Οικονομικών εισήγηση να εφαρμοστεί σε  πειραματική δοκιμή η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας στο δημόσιο τομέα, η ιδέα και μόνο ξάφνιασε. 

Το ΥΠΟΙΚ εμφανίστηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικό  να ξεκινήσει συζήτηση επί ενός τέτοιου πρωτοποριακού αιτήματος, παρά το γεγονός ότι όλοι γνώριζαν πως δύο μεγάλοι ελεγκτικοί οίκοι- ΚPMG και PWC -,  ήδη είχαν εφαρμόσει την 4ήμερη μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. 

Το επιχείρημα του μεγαλύτερου εργοδότη της χώρας, ήταν ότι η κυπριακή κοινωνία δεν είναι ακόμη ώριμη να δεχθεί “ένα  τέτοιο επαναστατικό μέτρο  στην αγορά εργασίας”, ειδικότερα στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Ο ΥΠΟΙΚ Μ. Κεραυνός φέρεται  να είχε υποδείξει στην ΠΑΣΥΔΥ,  ότι η μεγάλη προκατάληψη που επικρατεί στην κοινωνία για τους “προνομιούχους δημόσιους υπαλλήλους”, αποτελεί  επιπρόσθετο εμπόδιο. 

Ποιες οι εμπειρίες από την πειραματική δοκιμή 

Η εμπειρία τον τελευταίο αιώνα στον εργασιακό τομέα έχει αποδείξει ότι αιτήματα που  είχαν χαρακτηριστεί πρωτοποριακά, βρήκαν έδαφος μόνο σε εργασιακό περιβάλλον όπου το συνδικαλιστικό κίνημα είχε διαπραγματευτική ισχύ και μπορούσε να “επιβάλει” τη διεκδίκηση του. 

Στην προκειμένη περίπτωση δεν εγείρεται θέμα “επιβολής”. 

 Είναι κάτι το οποίο  θα  πρέπει να προέλθει μέσα από εντατικό κοινωνικό διάλογο, με τους πυλώνες που αποτελούν την τριμερή συνεργασία, δηλαδή, του  κράτους, των εργοδοτών και του συνδικαλιστικού κινήματος.

Καταρχάς θα πρέπει οι εμπλεκόμενοι που θα πάρουν τις αποφάσεις  οφείλουν να ανατρέξουν στις εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί  από χώρες οι οποίες  θεσμικά ή πιλοτικά εφαρμόζουν 4ήμερη εβδομάδα εργασίας. 

Ειδικότερα  να  αποταθούν  στους δύο ελεγκτικούς οίκους που είναι δίπλα τους και  εφαρμόζουν 4ήμερη τους τρείς μήνες του καλοκαιριού και να ενημερωθούν από τη δική τους εμπειρία. 

Η Brief το έψαξε και  η μέχρι σήμερα εμπειρία που έχουν αποκτήσει οι δύο οργανισμοί δεν ειναι και η πιό ενθαρρυντική.  

“Δεν υπάρχει  ακόμη κατάλληλη κουλτούρα στην Κύπρο για 4ήμερη εβδομάδα εργασίας” υποστηρίζουν ανώτερα στελέχη των δύο ελεγκτικών οίκων. 

Σημειώνουν ότι για τους υπαλλήλους, “είναι μιά χαρά” η 4ήμερη.  

Ωστόσο, η αξιολόγηση της απόδοσης των υπαλλήλων και της αποτελεσματικότητας των οργανισμών κατά τους  τρεις καλοκαιρινούς μήνες που εφαρμόζεται η 4ήμερη εμφανίζει προβλήματα. 

Η άποψη που κυριαρχεί σήμερα για τους νέους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας,  είναι ότι νοιάζονται περισσότερο  για το quality of life.

Αυτή η νοοτροπία, εάν ισχύει,  δεν συνάδει  με την κουλτούρα του ευρωπαίου ο οποίος τηρεί ευαγγελικά τους όρους εργασίας του, είτε σε φυσική παρουσία είναι στο πλαίσιο του home work. 

Η τηλεργασία μήπως είναι  πρόδρομος της τηλεργασίας;

Σήμερα, η 4ήμερη  επανέρχεται στο προσκήνιο απο την ΕΤΥΚ η οποία, όπως έχει  γράψει η Brief, διεκδικεί τη θέσπιση της, μέσω της ανανέωσης της συλλογικής σύμβασης στο χρηματοπιστωτικό τομέα. 

H πρακτική που εφαρμόστηκε κατά την περίοδο της πανδημικής κρίσης με το σύστημα της τηλεργασίας δεν μπορεί να πει κάποιος ότι δεν ωφέλησε τις τράπεζες. 

Αποδείχθηκε χαράς ευαγγέλια για τον χρηματοπιστωτικό τομέα ότι επισπεύτηκε  η εξοικείωση των πελατών  με την ψηφιοποίηση, αφού, λόγω κορωνιού δεν είχαν πρόσβαση στα καταστήματα των τραπεζών. 

Όμως και πάλι  τίθεται το ερώτημα:  O τραπεζικός τομέας είναι έτοιμος και ταυτόχρονα ώριμος να  υιοθετήσει 4ήμερη εβδομάδα εργασίας; 

Οι απόψεις ποικίλουν. Είναι προφανές ότι υπάρχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. 

Εμείς θα ανατρέξουμε στο τι επικρατεί σήμερα  σε κάποιες εκ των ευρωπαϊκών χωρών όπου η 4ήμερη εφαρμόζεται είτε θεσμικά, είτε σε πιλοτική βάση. 

Οι εργαζόμενοι στο Βέλγιο από το 2022  εθελοντικά εργάζονται τέσσερις ημέρες επί 10 ώρες, ενώ στην Ισπανία και στην Πορτογαλία τα πιλοτικά προγράμματα σε μεγάλες εταιρείες που στηρίζονται οικονομικά από τις κυβερνήσεις εξασφαλίζουν το 100% της αμοιβής με μία λιγότερη εργάσιμη ημέρα. 

Το Βέλγιο έχει ήδη νομοθετήσει την 4ήμερη και έδωσε το δικαίωμα στους εργαζόμενους να επιλέγουν.

 Κατά τους θιασώτες της, η μείωση των ημερών  εργασίας  βοηθά την ψυχική και σωματική υγεία, μειώνει το καυσαέριο και βελτιώνει την απόδοση στην εργασία και  την προσωπική οικογενειακή  ζωή των πολιτών.

Στη Γερμανία όπου εκεί  τα συνδικάτα είναι ισχυρά και η χώρα φημίζεται για τη βιομηχανική της δημοκρατία, δεν έχουν γίνει ακόμη τα μεγάλα βήματα, παρά το γεγονός ότι σε διάφορους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας εφαρμόζεται δοκιμαστικά  η 4ήμερη. 

Οι απόψεις ενός καταξιωμένου τραπεζίτη τεχνοκράτη 

Κατά τον Δημήτρη Εργατούδη,  άριστο γνώστη της αγοράς εργασίας και του ανθρώπινου δυναμικού αφού διετέλεσε διευθυντής ανθρώπινου δυναμικού της πρώην Λαϊκής Τράπεζας επί σειρά ετών και του οποίου  οι δημόσιες παρεμβάσεις μέχρι σήμερα είναι, κατά την ταπεινή μας άποψη, εμβληματικές,  λέει μεταξύ άλλων  για την 4ήμερη. 

Η 4ήμερη  εργασία μπορεί να αποτελέσει  πόλο έλξης για ταλαντούχους νέους υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν ψηλά στις προτεραιότητές τους το ισοζύγιο μεταξύ εργασίας και κοινωνικής ζωής.  

Από την 4ήμερη  εργασία  επωφελείται και το περιβάλλον, αφού γίνεται εξοικονόμηση ενέργειας και λιγοστεύουν οι ρύποι. 

Οι επιχειρήσεις   επωφελούνται από τις εξοικονομήσεις που προκύπτουν από το γεγονός ότι την πέμπτη μέρα ο χώρος εργασίας είναι κλειστός. 

Οι υπάλληλοι επωφελούνται από την απαλλαγή των εξόδων μετάβασης τους στην εργασία. 

Η τετραήμερη εργασία δεν μπορεί να τύχει γενικής εφαρμογής αφού υπάρχουν επαγγέλματα για τα οποία ούτε καν η πενθήμερη εργασία δεν μπορεί να εφαρμοστεί.     

Κατά τον Δ. Εργατούδη, το ισοζύγιο εργασίας και κοινωνικής ζωής, πιθανόν να επηρεαστεί δυσμενώς λόγω του άγχους και της πίεσης που προκαλούν οι πολλές ώρες εργασίας.

Υποδεικνύει ότι προτού   οι τράπεζες προχωρήσουν σε ένα τέτοιο μεγάλο βήμα  να είναι βέβαιες  ότι η αλλαγή  θα είναι βιώσιμη και το πιό σημαντικό να ξεκινήσει σε πειραματική βάση για να δουν όλοι οι εμπλεκόμενοι ποια προβλήματα θα βγουν στην επιφάνεια. 

Του Λεύκου Χρίστου  

*Τα όσα γράφονται στα ενυπόγραφα Άρθρα - Άποψης εκφράζουν μόνο τον Συγγραφέα τους και δεν αποτελούν θέσεις της OffsiteNews