Είναι έτοιμη η Άγκυρα να αποδεχτεί την κατάργηση εγγυήσεων και την αποχώρηση όλων των στρατευμάτων; Είναι έτοιμη για ‘Μηδέν Εγγυήσεις, Μηδέν Στρατό’;
Στις 15 Οκτωβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε η Τριμερής συνάντηση στη Νέα Υόρκη μετά από πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Νίκος Χριστοδουλίδης και Ερσίν Τατάρ συζήτησαν με τον Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος ώθησε ή τουλάχιστον προσπάθησε να ωθήσει την διαδικασία του κυπριακού προς τα εμπρός.
Τότε, ανακοινώθηκαν δυο σημαντικές ‘συμφωνίες’ ή καλύτερα οι επόμενοι δυο σταθμοί της διαδικασίας επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, υποτίθεται, απ’ εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά.
Οι δυο σταθμοί ήταν, πρώτον, ότι οι δυο ηγέτες θα συναντηθούν εκ νέου μεταξύ τους στην Κύπρο ώστε να συμφωνήσουν την διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης και δεύτερον, αφού γίνει το πρώτο, να πραγματοποιηθεί πενταμερής ή πολυμερής διάσκεψη με την συμμετοχή των δυο πλευρών, των τριών εγγυητριών δυνάμεων και των Ηνωμένων Εθνών.
Χρονοδιαγράμματα δεν είχαν τεθεί, αλλά ο προγραμματισμός ήταν όπως η πρώτη συνάντηση –μεταξύ των δυο ηγετών- πραγματοποιηθεί εντός Νοεμβρίου και η πολυμερής πριν το τέλος του 2024.
Στο μεταξύ ο Αντόνιο Γκουτέρες όρισε και την βοηθό Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, το όνομα της οποίας ακούστηκε από την επόμενη μέρα (16/10/24) κιόλας της τριμερούς συνάντησης, κάτι που επισημοποιήθηκε μετέπειτα.
Και ενώ όλοι ανέμεναν την εκκίνηση της διαδικασίας προέκυψε η πρώτη εμπλοκή με τον Ερσίν Τατάρ να διαφωνεί με τα δυο σημεία διέλευσης που πρότεινε η Ελληνοκυπριακή πλευρά. Η διαδικασία ήταν όπως προτείνει δυο σημεία διέλευσης η Ελληνοκυπριακή πλευρά ώστε να συμφωνηθεί η διάνοιξη του ενός ως αντιστάθμισμα’ με την διάνοιξη του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς, το οποίο ζητά η Τουρκοκυπριακή πλευρά. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά πρότεινε όπως ανοίξει σημείο διέλευσης είτε στο Πυρόι είτε στα Κόκκινα. Η Τουρκοκυπριακή πλευρά χαρακτήρισε και τα δυο σημεία ως ‘στρατιωτικές περιοχές’ και εμφανίζεται, μέχρι και σήμερα, αρνητική να συζητήσει αυτό το ενδεχόμενο.
Στις 10 Νοεμβρίου 2024 ο Ειδικός Απεσταλμένος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, Κόλιν Στιούαρτ προσκάλεσε τους δυο ηγέτες σε μια δεξίωση κοινωνικού χαρακτήρα που διοργάνωσε με την ευκαιρία του τέλους του έτους, στο Λήδρα Πάλας. Η εμπλοκή στο θέμα των οδοφραγμάτων φαίνεται να επιβεβαιώνεται αφού με το πέρας της συνάντησης ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε ότι ο ίδιος ανέφερε στον Ερσίν Τατάρ πως οι δυο ηγέτες μπορούν να συναντηθούν χωρίς να είναι προαπαιτούμενο ότι η συνάντηση θα καταλήξει σε συμφωνία για τα οδοφράγματα ή ότι ‘πρέπει να εκδοθεί κάποια σχετική ανακοίνωση’.
Παρά ταύτα αναμένεται ότι οι δυο ηγέτες θα συναντηθούν τελικά με τον νέο χρόνο, εντός Ιανουαρίου 2025, ενώ η Πενταμερής / πολυμερής αναμένεται να πραγματοποιηθεί έως τον Μάρτιο, όπως είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης ενώ η Βοηθός Γραμματέας του ΟΗΕ, Ντι Κάρλο, αναμένεται να έρθει στην Κύπρο στις αρχές του νέου έτους χωρίς ακόμα να ενημερώσει για τις ακριβείς ημερομηνίες καθόδου της στο νησί.
Το κρίσιμο ερώτημα ωστόσο που παραμένει είναι ποιες και πόσες είναι οι προοπτικές για πραγματική πρόοδο στη διαδικασία του Κυπριακού;
Θα αποδεχτεί η Άγκυρα την πραγματοποίηση μιας Πενταμερούς / Πολυμερούς;
Και αν αποδεχτεί, ποια θα είναι η στάση της εκεί;
Είναι έτοιμη να αποδεχτεί την κατάργηση εγγυήσεων και την αποχώρηση όλων των στρατευμάτων; Είναι έτοιμη για ‘Μηδέν Εγγυήσεις, Μηδέν Στρατό’;
Διότι αν δεν είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο σημαίνει πως λύση του κυπριακού δεν θα μπορεί να υπάρξει.
Και τέλος, κάποιος θα μπορούσε να έλεγε πως ‘εδώ για δυο οδοφράγματα δεν συμφωνούν και τα χαρακτηρίζουν ως ‘στρατιωτικές περιοχές’ και θα αποδεχτούν ‘μηδέν εγγυήσεις και μηδέν στρατό’;
