Σε περιόδους σοβαρών εξελίξεων στο Κυπριακό τα όποια πλάνα για συνεργασίες σε Βουλευτικές και Προεδρικές παίρνουν μια άλλη μορφή, αφού η Κοινωνία χωρίζεται στα δυο. Στη διαλλακτική τάση και στην σκληρή τάση. Το αν θα δούμε ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, VOLT και ίσως ΔΗΠΑ να βρίσκονται σε κοινή πορεία ως προς το Κυπριακό και όλα τα υπόλοιπα κόμματα από την άλλη πλευρά, ουδείς το γνωρίζει από τώρα. Η ιστορία άλλωστε έδειξε πως ούτε και το 2004 ανέμενε κάποιος ότι το ΑΚΕΛ θα έλεγε ΟΧΙ αλλά το έπραξε (και μετά κέρδισε και τις εκλογές). Ή πιο πρόσφατα, ουδείς ανέμενε ότι ο Ν. Αναστασιάδης κατά τις συνομιλίες του 2017 θα εμφανιζόταν ‘σκληρός’ αλλά ήταν και ένα χρόνο μετά κέρδισε και τις εκλογές. Το μείζον ερώτημα όμως είναι, προς ποια πλευρά θα ‘γύρει’ ο Νίκος Χριστοδουλίδης… και εν τέλει η ίδια η Κοινωνία, κάτι που ίσως θα είναι και καταλυτικό για τις επόμενες εκλογές…
Ουσιώδη και επουσιώδη. Δυο τα θέματα, τα οποία είναι αλληλένδετα. Ενδεχόμενες εξελίξεις στο Κυπριακό και οι διεργασίες για την πορεία προς τις επόμενες Προεδρικές Εκλογές του 2028 (για εμάς τους πολίτες το δεύτερο είναι επουσιώδες αλλά προφανώς όχι για τα ίδια τα κόμματα και τους πολιτικούς).
Θα παραθέσω τρεις τοποθετήσεις για τις Προεδρικές Εκλογές του 2028 και επτά τοποθετήσεις, των τελευταίων 10 ημερών, για το Κυπριακό. Μετέπειτα θα δούμε πώς αυτά συνδέονται.
Τρεις τοποθετήσεις για Προεδρικές εκλογές του 2028
Η συζήτηση για τις Προεδρικές εκλογές βρισκόταν στο παρασκήνιο, ιδιαίτερα τον τελευταίο μήνα, και ομολογουμένως νωρίτερα από άλλες χρονιές.
Ο λόγος είναι διότι γίνεται αντιληπτό πως η συνεργασία Νίκου Χριστοδουλίδη με ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ δεν είναι και στα καλύτερά της, ενώ από πλευράς ΔΗΚΟ ήδη παρασκηνιακά υπάρχουν φωνές που θεωρούν ότι πρέπει να αποχωρήσει το κόμμα από την κυβέρνηση ενώ λίγο πολύ θεωρούν ως δεδομένη την μη στήριξη εκ νέου του Νίκου Χριστοδουλίδη το 2028 αν ο τελευταίος θα θέλει να επαναδιεκδικήσει, κάτι που αναμένεται. Φωνές για αποχώρηση από την συγκυβέρνηση υπήρξαν (και υπάρχουν) και στην ΔΗΠΑ, ενώ στην ΕΔΕΚ υπάρχουν επίσης μουρμουρητά.
Συνεπώς, δημιουργείται ‘κενό πεδίο’. Από την στιγμή που ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας φαίνεται πως δεν θα υποστηρίζεται από κανένα κόμμα το 2028, άρχισαν να γίνονται οι σκέψεις και οι συζητήσεις για σχηματισμό συμμαχιών μεταξύ των κομμάτων ώστε αυτές οι συμμαχίες (όποιες κι’ αν είναι) να μπορούν να λειτουργήσουν και στις Βουλευτικές του 2026 για την Προεδρία της Βουλής και μετέπειτα για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Η συζήτηση όμως δεν έμεινε στο παρασκήνιο.
Ήρθε στο προσκήνιο μετά και την δημόσια ‘πρόσκληση’ του ΓΓ του ΑΚΕΛ μέσω συνέντευξης του στην ‘Κ’ (7/7/24) προς ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ για μια συνεργασία με προοπτική το 2028. Όπως έγινε και στις τοπικές εκλογές του περασμένου Ιουνίου, όπως είπε ο κ. Στεφάνου, που ομολογουμένως ήταν μια πετυχημένη συνεργασία κυρίως μεταξύ ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ αλλά και με ΕΔΕΚ.
Ακολούθησε άλλη μια δημόσια τοποθέτηση (25/7/24) από πλευράς της Προέδρου του ΔΗΣΥ, Αννίτας Δημητρίου, η οποία δήλωσε πως δεν την ενδιαφέρει το 2028 και ότι η ίδια προτιμά την Προεδρία της Βουλής, ‘δείχνοντας’ ουσιαστικά τις Βουλευτικές του 2026.
Στις 28/7/24 υπήρξε τοποθέτηση της Αναστασιάς Παπαδοπούλου (σε συνέντευξη της στην Κ) ότι το ΔΗΚΟ για το 2028 θα πρέπει να εξετάσει τα ενδεχόμενα συνεργασίας είτε με ΑΚΕΛ είτε με ΔΗΣΥ αφήνοντας κατά δεύτερη μοίρα την στήριξη του ΔΗΚΟ εκ νέου στο νυν Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, λέγοντας πως δεν γνωρίζει από τώρα τα τότε δεδομένα αν θα ευνοούν την υποστήριξη του ξανά. Ουσιαστικά, έθεσε (ξεκάθαρα θα μπορούσε να πει κάποιος) την συνεργασία με ΑΚΕΛ ή ΔΗΣΥ ως πρώτη προτεραιότητα.
Επτά τοποθετήσεις τις τελευταίες 10 μέρες για εξελίξεις στο Κυπριακό
Την ίδια ώρα προέκυψαν κάποιες δηλώσεις / τοποθετήσεις για το Κυπριακό, οι οποίες δεν είναι τυχαίες και οι οποίες προμηνύουν εξελίξεις. Αν αυτές οι εξελίξεις θα προχωρήσουν είναι άγνωστο, αλλά το δεδομένο είναι πως θα υπάρξουν κάποιες εξελίξεις, ενδεχομένως και πριν το τέλος Αυγούστου. Το ποιες θα είναι αυτές οι εξελίξεις, τις ‘δημοσιοποίησε’ εν πολλοίς ο Έλληνας Πρωθυπουργός, όταν βρισκόταν Κύπρο, για την καταδίκη των 50 χρόνων της τουρκικής κατοχής και εισβολής.
Συγκεκριμένα στις 20/7/24, κατά την ομιλία του στην επετειακή εκδήλωση για καταδίκη της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο στο Προεδρικό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε: «Δεν υπάρχει συνεπώς άλλος δρόμος από αυτόν, τον οποίο συμμερίζεται και ο Γενικός Γραμματέας (ΓΓ) του ΟΗΕ, όπως διαπίστωσα και στην τελευταία μας συνάντηση πριν από λίγες μέρες. Ο δρόμος δηλαδή της επανεκκίνησης των συνομιλιών με βάση τις προτάσεις που θα καταθέσει η ειδική απεσταλμένη κα Holguín».
Συνεπώς, ο Κ. Μητσοτάκης, μας ‘φανέρωσε’ εδώ πως η κα Ολγκίν αναμένεται να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς προχωρά η διαδικασία.
Την ίδια μέρα, στις 20/7/24, προβλήθηκε συνέντευξη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στον Alpha, όπου μεταξύ άλλων, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε: «πρέπει να λάβουμε τολμηρές αποφάσεις και είμαι έτοιμος να πάρω τολμηρές αποφάσεις. Πιστεύω ότι μπορούμε να καταλήξουμε σε έναν συμβιβασμό για όλους… Στις κρίσιμες αποφάσεις που θα κληθούμε να λάβουμε… είμαι έτοιμος να λάβω αυτές τις αποφάσεις. Βλέπω να έρχονται στιγμές που θα ληφθούν δύσκολες αποφάσεις. Και συνήθως αυτές οι στιγμές είναι μοναχικές. Είμαι έτοιμος».
Και εδώ βλέπουμε άλλη μια ‘αποκάλυψη’ πραγμάτων. ‘Βλέπω να έρχονται στιγμής που θα ληφθούν δύσκολες αποφάσεις’, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος για να το λέει κάτι ξέρει. Κάτι έχει υπόψη.
Η δήλωση αυτή του Νίκου Χριστοδουλίδη σε συνδυασμό με την τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αρκούντως κατατοπιστικές ότι θα υπάρξουν σίγουρα εξελίξεις και μάλιστα με σοβαρό ενδεχόμενο να κληθεί η ηγεσία ‘να λάβει σοβαρές και δύσκολες αποφάσεις’.
Ακολούθησαν άλλες τέσσερεις τοποθετήσεις για το Κυπριακό, οι οποίες αν και είναι δευτερευούσης σημασίας (μπροστά στις τοποθετήσεις των δυο Αρχηγών), καταγράφονται.
Πρόκειται για την τοποθέτηση του Έλληνα Κυβερνητικού Εκπροσώπου στις 23/7/24 σε ραδιοφωνική συνέντευξη στο ΣΚΑΙ όπου ο Παύλος Μαρινάκης «η ελληνική Κυβέρνηση αναμένει το πλήρες σχέδιο (λύσης του Κυπριακού), το Υπουργείο Εξωτερικών αναμένει, γιατί αυτήν τη στιγμή υπάρχει μία περιγραφή του ευρύτερου σχεδίου... πρέπει να υπάρχει κατατεθειμένο και στις δύο πλευρές και να έχει προχωρήσει σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών. Δηλαδή, περιμένουμε το τελικό σχέδιο, την επεξεργασία του και από τη δική μας την πλευρά και από την πλευρά της Κύπρου».
Την επομένη, 24/7/24, ο Γιάννης Αντωνίου Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος του Νίκου Χριστοδουλίδη, διευκρίνισε πως ο Παύλος Μαρινάκης αναφερόταν σε ‘σχέδιο για τα επόμενα βήματα’ στο Κυπριακό και όχι συνολικό σχέδιο λύσης.
Στις 25/7/24 ο Έλληνας Κυβερνητικός Εκπρόσωπος στο briefing στους Δημοσιογράφους και κληθείς να σχολιάσει την τοποθέτηση του για ‘σχέδιο λύσης’, προχώρησε και σε αυτός σε διευκρίνηση ότι αναφερόταν σε πλάνο σχεδιασμών για τα επόμενα βήματα και όχι σε συνολικό σχέδιο λύσης του κυπριακού.
Την ίδια μέρα, 25/7/24, σε συνέντευξη του στον ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό «Real FM» ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Γιώργος Γεραπετρίτης εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι οι συζητήσεις για το Κυπριακό θα επαναρχίσουν με στόχο τη συνολική λύση, ανεξαρτήτως των δηλώσεων ή των επιχειρήσεων (αναφερόταν στην Ελληνική ΑΟΖ) που γίνονται από την πλευρά της Τουρκίας.
Την 1η Αυγούστου, υπήρξε και εκτενής τοποθέτηση του Έλληνα ΥΠΕΞ, ο οποίος είπε πως αυτό που αναμένεται είναι η επανεκκίνηση του διαλόγου με στοιχεία από το Κραν Μοντανά καθώς και με νέα στοιχεία.
Το κυπριακό βάζει νέες παραμέτρους στα των Βουλευτικών 2026 και των Προεδρικών 2028
Σε περιόδους σοβαρών εξελίξεων στο Κυπριακό, ‘η μάτσα’ στον πολιτικό και κομματικό χάρτη ‘ξαναμοιράζεται’. Υπάρχει αναδιοργάνωση, αναπροσαρμογή, ανασύνταξη, αφού πλέον το κυπριακό ανεβαίνει πρώτο στην ατζέντα και οι όποιες κοινές προσεγγίσεις, συνεργασίες, συμμαχίες διαμορφώνονται στην ‘γραμμή του κυπριακού’.
Όλα τα υπόλοιπα αποτελούν ζητήματα δευτερευούσης σημασίας. Οι τάσεις συνήθως είναι δυο: ‘Η διαλλακτική’ τάση που εμφανίζεται πιο ευέλικτη και η ‘σκληρή’ τάση που εμφανίζεται πιο αδιάλλακτη σε διάφορα επί μέρους ζητήματα ως προς τις πρόνοιες του Κυπριακού.
Για παράδειγμα αν φτάσουμε σε κομβικό σημείο και πλέον εγείρεται το θέμα των Εγγυήσεων ή αν θα υπάρχει ή όχι περιορισμός στην ελεύθερη εγκατάσταση ή αν θα υπάρχει περιορισμός στα εκλογικά δικαιώματα σε σχέση με την μόνιμη κατοικία, είναι ζητήματα που εκεί –όπως έδειξε η ιστορία- η Κοινή Γνώμη γίνεται σχεδόν εξ ολοκλήρου split, διχάζεται με τους μεν να εμφανίζονται πιο σκληροί στις όποιες υποχωρήσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς και τους δε να εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί.
Στην περίπτωση λοιπόν σοβαρών εξελίξεων στο Κυπριακό, εννοείται πως το όποιο πλάνο για συνεργασία ΔΗΚΟ με ΑΚΕΛ ή ΔΗΚΟ με ΔΗΣΥ ενόψει Βουλευτικών με προοπτική το 2028 αναστέλλεται ή καλύτερα τίθεται υπό άλλο φακό και σε άλλη βάση.
Το αν θα δούμε ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, VOLT και ίσως ΔΗΠΑ να βρίσκονται σε κοινή πορεία ως προς το Κυπριακό και όλα τα υπόλοιπα κόμματα από την άλλη πλευρά, ουδείς το γνωρίζει από τώρα. Ούτε και σημαίνει πως αν όλα αυτά τα κόμματα θα βρεθούν στο ίδιο χαράκωμα επί του κυπριακού αυτομάτως σημαίνει και συνεργασία στις εκλογές.
Ωστόσο η ‘επανατοποθέτηση’ του κάθε κόμματος στα θέματα του Κυπριακού διευκολύνουν ή δυσκολεύουν τις όποιες συνεργασίες, ιδιαίτερα όταν οι εκλογές ακολουθούν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από τις τοποθετήσεις των κομμάτων σε εξελίξεις στο κυπριακό.
Η ιστορία άλλωστε έδειξε πως ούτε και το 2004 ανέμενε κάποιος ότι το ΑΚΕΛ θα έλεγε ΟΧΙ αλλά το έπραξε (και μετά κέρδισε και τις εκλογές). Ή πιο πρόσφατα, ουδείς ανέμενε ότι ο Ν. Αναστασιάδης κατά τις συνομιλίες του 2017 θα εμφανιζόταν ‘σκληρός’ αλλά ήταν και ένα χρόνο μετά κέρδισε και τις εκλογές.
Συνεπώς, το πώς θα διαμορφωθούν οι συμμαχίες θα διαφανεί. Και εγείρεται και ένα άλλο ερώτημα, το οποίο δεν θα αναλύσουμε τώρα, αλλά καταγράφεται: Ποιος ορίζει την στάση των κομμάτων στο Κυπριακό; Οι πρόνοιες του όποιου Σχεδίου ή οι επόμενες εκλογές;
Το μείζον όμως ερώτημα είναι, προς ποια πλευρά θα ‘γύρει’ ο Νίκος Χριστοδουλίδης… και εν τέλει η ίδια η Κοινωνία, κάτι που ίσως θα είναι και καταλυτικό για τις επόμενες εκλογές…
Πάντως ο Νίκος Χριστοδουλίδης από την μια μίλησε για ‘δύσκολες αποφάσεις’ (άρα και προφανώς η Ε/κ πλευρά δεν θα πάρει όλα όσα ζητά από αυτά που παρέμειναν ως εκκρεμότητες στο Κραν Μοντανά) και από την άλλη στην ομιλία του στο Προεδρικό στις 20/7/24 σημείωσε πως θέλει «να ξεκαθαρίσω προς πάσα κατεύθυνση, ότι υπάρχουν όρια στις υποχωρήσεις και στον συμβιβασμό που μπορούμε να αποδεχθούμε. Όπως προανέφερα, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι Κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κανείς δεν πρέπει να αναμένει ότι θα συμπράξουμε σε μια ψευδεπίγραφη και θνησιγενή διευθέτηση που θα ισοδυναμεί με δύο κράτη ή δεν θα μπορεί να λειτουργήσει ή δεν θα επιτρέπει στο σύνολο των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας να απολαμβάνουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα». Θα έλεγε κάποιος δυο τοποθετήσεις που η μια ικανοποιεί το ένα ακροατήριο και η άλλη το άλλο. Κλείνοντας, η επόμενη περίοδος προδιαγράφεται άκρως ενδιαφέρουσα. Λέτε, 20 χρόνια μετά, να ζήσουμε εκ νέου στιγμές 2004; Η ιστορία επαναλαμβάνεται;
Υγ. Την ώρα που γράφτηκε αυτό το άρθρο δεν είχε προκύψει η εξέλιξη για την Τριμερή για 13 Αυγούστου στην Νέα Υόρκη όπου ο ΠτΔ ήδη δημοσιοποίησε την θετική του απάντηση και αναμένεται και η απάντηση από τον Ερσίν Τατάρ. Η πιο πάνω εξέλιξη ενισχύει τα όσα αναφέρονται στο Άρθρο.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ / Twitter: @tsangarisp
