Τα πρώτα συμπεράσματα για τις διπλές εκλογές, το φαινόμενο «Φειδίας» και η μάχη της πέμπτης θέσης
Οι πολλαπλές εκλογές της μεθεπόμενης Κυριακής θα φέρουν μεν αναδιατάξεις στον κομματικό χάρτη, αλλά δεν θα απομακρύνουν εντελώς την ομίχλη και η ορατότητα θα παραμείνει μειωμένη μέχρι, τουλάχιστον, τις επόμενες βουλευτικές του 2026.
Οι επικείμενες εκλογές θα μας αποκαλύψουν πολλά, αλλά όχι όλα. Η μεταβατική φάση στην οποία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια το πολιτικό σύστημα επηρεάζεται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την πραγματική δυναμική του. Εκτός και αν αυτή η μεταβλητότητα είναι τελικά η νέα κατάσταση πραγμάτων και απλώς δεν το βλέπουμε ή δεν μπορούμε να το εκφράσουμε με απόλυτη σιγουριά.
Οι ιδιαιτερότητες και οι αδυναμίες της διπλής εκλογικής αναμέτρησης είναι τέτοιες, που θα επιτρέψουν ακόμα και στους μεγάλους ηττημένους να πανηγυρίσουν ή έστω να κρύψουν κάτω από το χαλί τα σοβαρά δομικά τους προβλήματα. Μέχρι στιγμής πάντως, οι πολλές δημοσκοπήσεις δεν μας έχουν κάνει σοφότερους. Μάλλον έχουν εντείνει περισσότερο τον προβληματισμό για την ισχύ της κάθε πολιτικής δύναμης στις Ευρωεκλογές και της κάθε υποψηφιότητας στις τοπικές εκλογές.
Εκείνα που με σχετική βεβαιότητα μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι:
1. Η διπλή εκλογική αναμέτρηση είναι ένα πείραμα που οι περισσότεροι το έχουν ήδη μετανιώσει. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορεί να έχει σοβαρές αδυναμίες και ελλείμματα, αλλά ήταν μονόδρομος και έπρεπε να προχωρήσει. Δεν θα έπρεπε όμως οι τοπικές εκλογές (που γίνονται για πρώτη φορά με αυτόν τον τρόπο) να διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις Ευρωεκλογές, επιβαρύνοντας πολλαπλώς μία εξ αντικειμένου πολύ δύσκολη διαδικασία. Θα μπορούσε βέβαια αν αξιοποιηθεί η οριζόντια ψηφοφορία, αλλά η κομματική πλειοψηφία, για ακόμα μια φορά, προτίμησε την περιχαράκωση.
2. Η λεγόμενη «κρυφή» ψήφος, η οποία υπάρχει και είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί, σε συνδυασμό με τον υψηλό αριθμό «αναποφάσιστων» που δηλώνουν ότι θα συμμετάσχουν στις εκλογές, είναι μεταβλητές που ανατρέπουν κάθε σοβαρή εκτίμηση αποτελέσματος.
3. Η αποχή θα είναι πολύ υψηλή και σε μερικές αναμετρήσεις πρωτοφανής. Ιδιαίτερα όσον αφορά αντιδημαρχίες και σχολικές εφορείες, η συμμετοχή είναι στοίχημα υψηλού ρίσκου. Στις δε Ευρωεκλογές θα είναι θρίαμβος εάν η αποχή συγκρατηθεί σε επίπεδα του 50% ή οριακά πιο ψηλά.
4. Καθοριστικός παράγοντας για τη σειρά των κομμάτων στις ευρωπαϊκές εκλογές ενδέχεται να είναι η τουρκοκυπριακή ψήφος. Θυμίζουμε απλά ότι την προηγούμενη φορά, η ψήφος των Τουρκοκυπρίων περιόρισε τις ζημιές της αξιωματικής αντιπολίτευσης και αυτήν τη φορά μπορεί να της δώσει την πρωτιά. Υπενθυμίζουμε επίσης ότι Τουρκοκύπριους υποψήφιους, πέραν του ΑΚΕΛ, έχουν ακόμα τo Volt και το Κίνημα Οικολόγων (με διαφορετικές ασφαλώς πολιτικές προτάσεις).
5. Το δημοσκοπικό φαινόμενο «Φειδίας» μπορεί να προσφέρεται για χαβαλέ, αλλά όχι για σοβαρή πολιτική συζήτηση ή για εξαγωγή συμπερασμάτων. Η έκρηξη του φαινομένου περισσότερο αντικατοπτρίζει την παρατεταμένη απογοήτευση του κόσμου από το πολιτικό σύστημα, αλλά και την κενότητα που κυριαρχεί στον δημόσιο πολιτικό στίβο, και όχι μόνο. Η «αλλαγή» είναι χρήσιμη όταν έχει περιεχόμενο, ξεκάθαρη στόχευση και καλύπτει πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες, στοιχεία που δεν κομίζει ο -κατά τα λοιπά- αξιέπαινος νεανίας.
Από εκεί και πέρα, έχοντας σε μεγάλο βαθμό ξεκαθαρίσει η σειρά των κομμάτων, με το ΕΛΑΜ να καλύπτει την αδυναμία ενός συγκροτημένου πολιτικού αφηγήματος με εύηχα συνθήματα, το ερώτημα είναι η δυναμική των λεγόμενων μικρών. Γιατί ποσώς ενδιαφέρει εάν στις Ευρωεκλογές είναι πρώτος ο ΔΗΣΥ ή το ΑΚΕΛ, αφού πρόκειται για ένα ψευδοδίλλημα που απευθύνεται στον (μειωμένο) σκληρό πυρήνα οπαδών και βοηθά να καλυφθούν άλλα σοβαρά εσωτερικά και ιδεολογικά ζητήματα.
Πέραν τούτου, με την τρίτη θέση να έχει κριθεί εδώ και πολλούς μήνες, το ΔΗΚΟ να παραπαίει μεταξύ μονοψήφιου και διψήφιου αριθμού, έχοντας όμως βέβαιη την εκλογή Μαυρίδη, το ενδιαφέρον μετακινείται στην μάχη της πέμπτης θέσης. Μία θέση την οποία διεκδικούν τέσσερα κόμματα: η ΔΗΠΑ, η ΕΔΕΚ, το Κίνημα Οικολόγων και το Volt. Τον «Φειδία» δεν θα τον μετρούσα ως διεκδικητή, αν και ενδέχεται να προσπεράσει στο τέλος κάποια κόμματα, πράγμα που ιντριγκάρει κοινωνιολογικά, αλλά μέχρι εκεί.
Η μάχη της πέμπτης θέσης είναι κατ’ εμέ η πιο ενδιαφέρουσα, γιατί αποτελεί και τον άγνωστο «Χ» των εκλογών. Και μεταξύ μας, έχει σημασία ποιος θα κερδίσει αυτήν τη μάχη. Η ΔΗΠΑ ή οι Οικολόγοι;
Υστερόγραφο: Η μειωμένη προσέλευση στις κάλπες των Ευρωεκλογών ή (για να το πούμε ανάποδα) η υψηλή αποχή, έχει και μια θετική όψη. Ότι όσοι πάνε να ψηφίσουν ξέρουν γιατί πάνε και δεν το κάνουν για πλάκα. Είτε ψηφίζουν με βάση οπαδικά και συγγενικά κριτήρια, είτε ψηφίζουν γιατί θέλουν να επιβραβεύσουν πολιτικές και ανθρώπους. Όσοι απέχουν, ας μην διαμαρτύρονται. Η Δημοκρατία απαιτεί μεγάλες θυσίες: 15-20 λεπτά κάθε δύο – τρία χρόνια...
Το άσχετο: ΟΛΥΜΠΙΑΚΑΡΑ!
